|
Υποστήριξη της Εκπαιδευτικής Πράξης από τις Κινητές Βιβλιοθήκες: τι
έχει γίνει μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ...
...από το Εθνικό Κέντρο
Τεκμηρίωσης
Αυτοματισμός και υποστήριξη
Δημόσιων και Κινητών Βιβλιοθηκών
Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες,
επαναπροσδιορίζοντας στην πράξη πια το ρόλο τους, αναδύονται ως ο
κεντρικός φορέας που συλλέγει, οργανώνει και διαθέτει - με την
ευρύτερη δυνατή έννοια του όρου - όλη την πληροφόρηση που είναι
αναγκαία στην καθημερινότητα και σε όλες τις πλευρές δράσης και
ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας. Με την ταυτόχρονη υλοποίηση και
άλλων προγραμμάτων από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης,
επαναπροσδιορίζονται και οι συνθήκες λειτουργίας των Δημόσιων
Βιβλιοθηκών, ενώ εκσυγχρονίζονται οι υπηρεσίες που παρέχουν.
Σε αυτό το πλαίσιο το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης, προκειμένου να αποτυπώσει τη συνεχώς
εξελισσόμενη κατάσταση στις Δημόσιες Βιβλιοθήκες, προχώρησε στην
αποστολή σχετικού ερωτηματολογίου. Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν όλες
οι βιβλιοθήκες, και τα στοιχεία που συλλέχθηκαν αποτέλεσαν τη βάση
για την οργάνωση των σεμιναρίων εκπαίδευσης και την εγκατάσταση του
συστήματος ΑΒΕΚΤ 5.5 στις Δημόσιες Βιβλιοθήκες.
Έως τον Ιούλιο του 2004, η
εγκατάσταση-αναβάθμιση του Συστήματος είχε ολοκληρωθεί σε 27
Δημόσιες Βιβλιοθήκες . Στις Δημόσιες Βιβλιοθήκες έχει εγκατασταθεί η
πλήρης έκδοση του συστήματος ΑΒΕΚΤ 5.5 που περιλαμβάνει τα
υποσυστήματα: Κατάλογος, Ανταλλαγή Δεδομένων, Αναζήτηση-Ανάκτηση,
Εκτυπώσεις, Λειτουργίες Βιβλιοθήκης: Κυκλοφορία υλικού &
Παραγγελίες, Παρακολούθηση περιοδικών εκδόσεων, Στατιστικά,
Διαχείριση Κατάστασης Αντιτύπων. Στις βιβλιοθήκες που διέθεταν τον
απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό (δηλαδή server και μισθωμένη
γραμμή) διατέθηκε επιπλέον το υποσύστημα ΑΒΕΚΤ Z39.50 Server
παρέχοντας έτσι πρόσβαση στον κατάλογό τους μέσω Διαδικτύου.
Για το προσωπικό των παραπάνω
βιβλιοθηκών διεξάγονται βασικά και επιμορφωτικά εκπαιδευτικά
σεμινάρια. O κύκλος της βασικής εκπαίδευσης απευθύνεται στο νέο
προσωπικό των βιβλιοθηκών που δεν έχει παρακολουθήσει στο παρελθόν
αντίστοιχη εκπαίδευση στο ΑΒΕΚΤ, ενώ ο επιμορφωτικός κύκλος, στο
σύνολο του προσωπικού. Στόχος των σεμιναρίων είναι η πληρέστερη
εφαρμογή των διεθνών προτύπων, που υλοποιεί το σύστημα ΑΒΕΚΤ 5.5 και
η μέγιστη χρήση και αξιοποίηση των λειτουργιών αυτοματισμού που αυτό
παρέχει, στην καθημερινότητα της βιβλιοθήκης.
Στο πλαίσιο των σεμιναρίων,
δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εξοικείωση με τη διαδικασία ανταλλαγής
δεδομένων καθώς έχουν ωριμάσει οι ευρύτερες συνθήκες που επιτρέπουν
την κοινή χρήση βιβλιογραφικών εγγραφών μεταξύ των Δημόσιων
Βιβλιοθηκών. Η ανταλλαγή δεδομένων αποτελεί τον πυρήνα, αφενός για
την ανάπτυξη του Συλλογικού Καταλόγου των Δημόσιων Βιβλιοθηκών και
αφετέρου για την ανάπτυξη των επιμέρους καταλόγων των βιβλιοθηκών,
γεγονός που μεταφράζεται στην άμεση ανάπτυξη του εικονικού
συλλογικού καταλόγου των Δημόσιων Βιβλιοθηκών.
Με δεδομένη την εφαρμογή κοινών
προτύπων, κανόνων και γιατί όχι μίας κοινής πολιτικής
καταλογογράφησης των δημόσιων βιβλιοθηκών, η ανταλλαγή δεδομένων θα
συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας και την αύξηση της ποσότητας
εγγραφών των καταλόγων των βιβλιοθηκών, κυρίως σε βιβλιοθήκες που
πρόσφατα ξεκίνησαν τη δημιουργία του μηχανογραφημένου καταλόγου τους
και δεν έχουν καταχωρήσει μεγάλο αριθμό δεδομένων σε
αυτοματοποιημένο σύστημα με διάταξη ISO 2709 UNIMARC.
Έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί:
- 3 κύκλοι βασικής εκπαίδευσης
στη χρήση του συστήματος ΑΒΕΚΤ 5.5, διάρκειας 30 ωρών ο καθένας,
κατά τους οποίους έχουν εκπαιδευτεί 29 άτομα από 15 βιβλιοθήκες.
- 3 κύκλοι επιμορφωτικής
εκπαίδευσης, διάρκειας 20 ωρών ο καθένας, κατά τους οποίους
έχουν εκπαιδευτεί 36 άτομα από 18 βιβλιοθήκες.
- 2 κύκλοι επιμορφωτικής
εκπαίδευσης για προχωρημένους, διάρκειας 26 ωρών ο καθένας, κατά
τους οποίους έχουν εκπαιδευτεί 13 άτομα από 4 βιβλιοθήκες και το
ΥΠΕΠΘ.
Κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων εκπαίδευσης
πραγματοποιούνται ειδικές παρουσιάσεις στο προσωπικό των
βιβλιοθηκών για τις πληροφοριακές υπηρεσίες που παρέχει το
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και τον τρόπο με τον οποίο αυτές
μπορούν να αξιοποιηθούν από βιβλιοθήκες για τη διεύρυνση των
υπηρεσιών που παρέχουν.
Μέγιστη βαρύτητα δίνεται στην
υποστήριξη προς τις βιβλιοθήκες, καθώς η ουσιαστική λειτουργία του
Συστήματος, ξεκινά μετά την εκπαίδευση. Σε αυτό το πλαίσιο, η
αρμόδια ομάδα υποστήριξης του ΕΚΤ είναι σε συνεχή επικοινωνία με τις
βιβλιοθήκες για θέματα που σχετίζονται με:
- την υποστήριξη της χρήσης και
λειτουργίας του ΑΒΕΚΤ,
- την εφαρμογή και χρήση των
προτύπων που υλοποιεί το σύστημα,
- τη βέλτιστη αξιοποίηση του
συστήματος στις καθημερινές λειτουργίες της βιβλιοθήκης.
Ανάπτυξη και διάθεση
βιβλιοθηκονομικών και άλλων εργαλείων στις βιβλιοθήκες
Σε άμεση συνεργασία με το ΥΠΕΠΘ
και έχοντας ως στόχο την προτυποποίηση της επεξεργασίας του υλικού
των Δημόσιων Βιβλιοθηκών και την ενίσχυση της μεταξύ τους
συνεργασίας σε περιεχόμενο και υπηρεσίες, το Εθνικό Κέντρο
Τεκμηρίωσης στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ II προχώρησε στην ανάπτυξη και
διάθεση βιβλιοθηκονομικών και άλλων εργαλείων στις δημόσιες
βιβλιοθήκες. Συγκεκριμένα:
Έκδοση και διάθεση 13ης
Συνοπτικής Έκδοσης Δεκαδικού Ταξινομικού Συστήματος Dewey
Η μετάφραση και έκδοση της 13ης
Συνοπτικής Έκδοσης του Δεκαδικού Ταξινομικού Συστήματος Dewey
ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 1999 στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ I και
ολοκληρώθηκε στο ΕΠΕΑΕΚ II. Τον Οκτώβριο του 2002 διεξήχθη στο ΕΚΤ η
ημερίδα παρουσίασης της ελληνικής 13ης Συνοπτικής Έκδοσης της
Δεκαδικής Ταξινόμησης Dewey στο κοινό. Η διάθεση του έργου
συνεχίζεται, ενώ έως σήμερα έχουν διανεμηθεί περίπου 1.500 αντίτυπα,
ένα τμήμα των οποίων μέσω μαζικών αποστολών με τη συνεργασία του
ΥΠΕΠΘ.
Σημαντικό τμήμα της συνολικής
εργασίας που έχει διεξαχθεί για το έργο, αποτελεί η ολοκλήρωση της
επιμέλειας της ορολογίας που βρίσκεται σε ηλεκτρονική μορφή
(ορολογική μνήμη) σε ειδικό λογισμικό διαχείρισης ορολογίας. Η
ορολογική μνήμη έχει αξιοποιηθεί επιπλέον στο πλαίσιο του έργου, για
τις ανάγκες της ανάπτυξης του Θησαυρού. Καθώς αποτελεί ένα σημαντικό
εργαλείο υποδομής, μπορεί να αξιοποιηθεί και στο μέλλον στη
διεύρυνση ή ανάπτυξη νέων σχετικών δράσεων.
Θησαυρός Ελληνικών Όρων
Σε εξέλιξη είναι η έκδοση
δίγλωσσου θησαυρού όρων, ο οποίος εναρμονίζεται με διεθνή πρότυπα. Ο
στόχος που τέθηκε εξ αρχής, σε συνεργασία με το ΥΠΕΠΘ ήταν η
δημιουργία ενός κοινού εθνικού προτύπου που θα διατηρεί αντιστοιχία
με τη διεθνή ορολογία και θα συνάδει με τη διεθνή κωδικοποίηση. Το
εργαλείο που αναπτύσσεται έχει αξιοποιήσει υπάρχουσες εργασίες στην
Ελλάδα στον τομέα αυτό, καθώς η ανάπτυξη και μελλοντική επέκτασή του
στηρίζεται σε αυτές.
Υποστήριξη ανάπτυξης και
διάθεση Συλλογικού Καταλόγου Δημόσιων Βιβλιοθηκών
Τον Μάιο του 2002 πραγματοποιήθηκε
συνάντηση εργασίας, με πρωτοβουλία της Δημόσιας Κεντρικής
Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς - υπεύθυνη βιβλιοθήκη για το Συλλογικό
Κατάλογο - και τη συμμετοχή του ΥΠΕΠΘ και του ΕΚΤ, για την ανάγκη
επαναπροσδιορισμού των αρχών συγκρότησης του Συλλογικού Καταλόγου
των Δημόσιων Βιβλιοθηκών στο έργο του ΕΠΕΑΕΚ II, σε σχέση με τις
νέες εξελίξεις της τεχνολογίας στην επιστήμη της πληροφόρησης. Καθώς
τεχνολογικά είναι εφικτό να παρέχεται ταυτόχρονη πρόσβαση σε
κατανεμημένους καταλόγους από ένα ενιαίο περιβάλλον εργασίας και να
αναπτύσσονται υπηρεσίες σε έναν εικονικό συλλογικό κατάλογο,
αποφασίστηκε να δοθεί έμφαση στην ένταξη εγγραφών για τις πρόσφατες
προσκτήσεις των βιβλιοθηκών.
Ένας από τους στόχους που τέθηκαν
ήταν να αποτελέσουν αυτές οι εγγραφές πρότυπο για το σύνολο των
βιβλιοθηκών στην ανάπτυξη του καταλόγου τους. Η χρήση εγγραφών από
το Συλλογικό Κατάλογο συμβάλλει άμεσα στην ποιοτική και ποσοτική
ανάπτυξη των επιμέρους καταλόγων όλων των Δημόσιων Βιβλιοθηκών. Με
την επίτευξη περισσότερης ομοιογένειας μεταξύ των καταλόγων των
Δημόσιων Βιβλιοθηκών και τη βελτίωση της ποιότητας των εγγραφών
ενισχύεται η παραγόμενη πληροφοριακή διαδικασία και ωφελείται
περισσότερο η ευρύτερη τοπική κοινωνία.
Στο νέο αυτό πλαίσιο, το ΕΚΤ
υποστηρίζει την ανάπτυξη και διάθεση του Συλλογικού Καταλόγου
Δημόσιων Βιβλιοθηκών, συνεχίζοντας τη δράση που είχε ξεκινήσει από
το ΕΠΕΑΕΚ I . Συγκεκριμένα, το ΕΚΤ υποστηρίζει θέματα σχετικά με τη
βελτιστοποίηση της χρήσης του ΑΒΕΚΤ 5.5 για τις ειδικές ανάγκες
ανάπτυξης του Συλλογικού Καταλόγου. Παράλληλα, παρέχει όλες τις
απαραίτητες διευκρινίσεις για την εφαρμογή και χρήση των προτύπων
που υλοποιεί το σύστημα, για το όφελος της διαδικασίας ανάπτυξης και
με στόχο το βέλτιστο ποιοτικά αποτέλεσμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, διέθεσε στη
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Λιβαδειάς το εξειδικευμένο
υποσύστημα του ΑΒΕΚΤ "MARC Editor", με το οποίο παρέχεται η
δυνατότητα στους βιβλιοθηκονόμους να επεξεργάζονται αρχεία σε ISO
2709 πριν τα εισάγουν σε ένα σύστημα. Με το υποσύστημα "MARC Editor"
διευκολύνεται ιδιαίτερα η επεξεργασία των εγγραφών που συγκεντρώνει
η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Λιβαδειάς για την ανάπτυξη του
Συλλογικού Καταλόγου. Συγχρόνως, έχει τη δυνατότητα να επιλέγει
μεμονωμένες εγγραφές καθιερωμένου τύπου από το αντίστοιχο
επεξεργασμένο αρχείο εγγραφών της Εθνικής Βιβλιοθήκης προκειμένου να
τις εισάγει στο Συλλογικό Κατάλογο.
Σύνταξη Κτιριακών Προδιαγραφών
Βιβλιοθηκών
Στο πλαίσιο του έργου, η Επιτροπή
Κτιριακών Προδιαγραφών αναπτύσσει ένα εργαλείο για τη διαμόρφωση της
κτιριακής υποδομής, των χώρων και των οχημάτων για λαϊκές (δημόσιες
& δημοτικές) και κινητές βιβλιοθήκες, με γνώμονα την αναβάθμιση των
υπηρεσιών τους προς στο κοινό.
|
