 |
Συλλογικός Κατάλογος Δημόσιων
Βιβλιοθηκών
"Υποστήριξη της
Εκπαιδευτικής Πράξης από Κινητές Βιβλιοθήκες", ΕΠΕΑΕΚ Β' & Γ' ΚΠΣ,
Ιούλιος 1999-Δεκέμβριος 2002
Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας,
συνέβη θεαματική τεχνολογική και συνεπακόλουθα ριζική κοινωνική
αλλαγή. Κοινωνικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, αρχεία, βιβλιοθήκες,
κ.λπ., έπρεπε να μετασχηματιστούν και να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες
τους ώστε να ανταποκριθούν και να συμβαδίσουν με τις μεταβαλλόμενες
κοινωνικές ανάγκες.
Οι Βιβλιοθήκες, και ιδιαίτερα οι
Δημόσιες, βρέθηκαν πραγματικά μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση:
κατέχοντας ήδη μια κεντρική θέση και ρόλο στη διαδικασία
συγκέντρωσης και μετάδοσης της πληροφορίας με τον παραδοσιακό τρόπο,
κλήθηκαν να αναπτύξουν νέες στρατηγικές διαχείρισης, αξιοποιώντας
τις νέες δυνατότητες που εξασφαλίζει η χρήση της τεχνολογίας.
Η άριστη χρήση, όμως, της διαρκώς
αναπτυσσόμενης τεχνολογίας για τη διαχείριση των πληροφοριών,
προϋποθέτει το παράλληλο "στήσιμο" υποδομών και δικτύωσης, το
κατάλληλο λογισμικό, την αυτοματοποίηση των συλλογών, αλλά και τη
συνεργασία μεταξύ των βιβλιοθηκών.
Οι πρώτες προσπάθειες για τη
δημιουργία της Βάσης του Συλλογικού Καταλόγου των Δημοσίων
Βιβλιοθηκών ξεκίνησαν το 1996. Αρχικοί συντελεστές και εμπνευστές
του έργου ήταν η κα Κατερίνα Χατζοπούλου, σύμβουλος Υφυπουργού
Παιδείας, ο κ. Μιχάλης Σφακάκης, προϊστάμενος του Τμήματος ΑΒΕΚΤ του
ΕΚΤ, και οι εκπρόσωποι των Δημοσίων Βιβλιοθηκών Λιβαδειάς,
Ιωαννίνων, Ναυπάκτου, Σπάρτης, Πύργου και Χίου.
Η υλοποίηση του Καταλόγου άρχισε
τον Ιούλιο του 1999, από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς,
στο πλαίσιο του έργου "Υποστήριξη της εκπαιδευτικής πράξης από
κινητές βιβλιοθήκες-ΕΠΕΑΕΚ".
Συγκροτήθηκε, έτσι, Ομάδα Εργασίας
από έξι βιβλιοθήκες που ανέλαβε την έρευνα και μελέτη για την
σύνταξη των βιβλιοθηκονομικών προδιαγραφών, καθώς και τη διαμόρφωση
ενός πρώτου καταλόγου Αρχείων Καθιερωμένων Αποδόσεων, ως εξής:
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Λεβαδείας: Εισαγωγή εγγραφών σειρών και παραγωγή του καταλόγου
με υπεύθυνο έργου τον Διευθυντή κ. Λεωνίδα Διαμαντή
- Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική
Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων: Θεματικές Επικεφαλίδες
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Ναυπάκτου: Έκδοση εγχειριδίου
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Σπάρτης: Ξένοι συγγραφείς
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Χίου: Συλλογικά Όργανα
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Πύργου: Έλληνες Συγγραφείς.
Η βάση δημιουργήθηκε με σκοπό να
αποτελέσει πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τους χρήστες-αναγνώστες των
βιβλιοθηκών σ όλη την Ελλάδα, και βοήθημα για τους
βιβλιοθηκονόμους, με απώτερους στόχους:
1. Τη συλλογή και επεξεργασία
(μετατροπή των δεδομένων σε μορφή Unimarc, και σύμφωνα με τα πρότυπα
που θα υιοθετηθούν) όλων των εγγραφών των Δημοσίων Βιβλιοθηκών,
χωρίς βέβαια αυτές να χάσουν την ταυτότητά τους και τον ιδιαίτερο
χαρακτήρα τους.
2. Τη συνεργασία μεταξύ των βιβλιοθηκών, ώστε να μπορούν να
αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις των τεχνολογικών εξελίξεων και των
νέων βιβλιοθηκονομικών προτύπων, με απώτερο στόχο πάντα την καλύτερη
εξυπηρέτηση των χρηστών.
3. Την ανταλλαγή δεδομένων, αφού η χρήση κοινών προτύπων και κανόνων
προωθεί την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των βιβλιοθηκών και,
φυσικά, θα συμβάλλει στην υπέρβαση προβλημάτων που συνδέονται με
χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία επεξεργασίας του υλικού.
4. Την προώθηση του διαδανεισμού μεταξύ των Βιβλιοθηκών.
5. Τη δυνατότητα αναζήτησης-ανάκτησης υλικού από τις Δημόσιες
Βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα, καθώς επίσης και από τις ειδικές
τοπικές συλλογές κάθε βιβλιοθήκης.
6. Την έκδοση εγχειριδίων προτύπων Αρχείων Καθιερωμένων Τύπων για τη
διευκόλυνση των βιβλιοθηκονόμων-χρηστών.
Τον Ιούλιο του 1999 προσλήφθηκε η
βιβλιοθηκονόμος κα Ελένη Μιμίκου και το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η
πληροφορικός κα Μαρία Λέντα. Και οι δυο επεξεργάστηκαν τη βάση του
Συλλογικού Καταλόγου, με τις υποδείξεις της κα Κατερίνας Κεράστα,
υπαλλήλου της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς, μέχρι το Δεκέμβριο του
2001, οπότε και ανεστάλη προσωρινά η συνέχιση του έργου.
Πολλά προβλήματα παρουσιάστηκαν
κατά τη φάση αυτή, που μόνο μέσα από την εφαρμογή στην πράξη θα
μπορούσαν να εντοπιστούν και να ξεπεραστούν. Ενδεικτικά μπορούμε να
αναφέρουμε κάποια από αυτά:
1. Η διάταξη Unimarc ήταν κάτι το
τελείως νέο για τις ελληνικές δημόσιες βιβλιοθήκες, γεγονός που
απαιτούσε διαρκή αναπροσαρμογή και ενημέρωση των εγγραφών, ώστε να
ανταποκρίνονται κατά το δυνατόν καλύτερα στα αποδεκτά διεθνή
πρότυπα.
2. Η γνώση απλού χειρισμού των βιβλιοθηκονομικών εφαρμογών Η/Υ από
τους υπαλλήλους δεν ήταν αρκετή. Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείτο και
πρόσθετη γνώση για τα λειτουργικά συστήματα, τα δίκτυα κ.λπ.
3. Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες βρίσκονταν στην αρχική φάση
αυτοματοποίησης των συλλογών τους με, φυσικά, μεγάλες
διαφοροποιήσεις στον τρόπο καταχώρησης των δεδομένων τους. Επίσης,
έπρεπε να προσαρμοστούν στις νέες εξελίξεις με ξεπερνώντας την
απομόνωσή τους και να κατανοήσουν την αναγκαιότητα συνεργασίας και
ανταλλαγής δεδομένων, εμπειριών, γνώσεων και πρακτικών.
4. Στον ελληνικό εκδοτικό χώρο επικρατούσε μία κατάσταση "αναρχίας".
Οι τρόποι και τα πρότυπα που υιοθετούσαν οι εκδότες ποίκιλαν, παρά
την προσπάθεια κάποιων απ αυτούς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα
και ανάγκες (μη χρησιμοποίηση ISBN, πολυποίκιλη γραφή των ονομάτων
των ξένων συντελεστών, μη διάκριση της έκδοσης - της αναθεωρημένης
έκδοσης -της αναπαραγωγής κ.λπ.). Αυτές οι «άναρχες» πρακτικές,
ξεδιπλώθηκαν και φάνηκαν στην πραγματική τους διάσταση μέσα από την
προσπάθεια της δημιουργίας του Καταλόγου.
Η βάση, εν τω μεταξύ, με πρωτοβουλία του ΕΚΤ, δημοσιεύεται στο
Διαδίκτυο, στη διεύθυνση
http://jasmin.ekt.gr.
Το 2001 εκδίδονται σε 200 αντίτυπα, σε 5 τόμους τα Αρχεία
Καθιερωμένων Τύπων που αποτελούν μια πρώτη παρουσίαση μέρους του
έργου. Τα αντίτυπα αυτά διατέθηκαν δωρεάν σε όλες τις Δημόσιες
Βιβλιοθήκες, αλλά και σε όσους φορείς επιθυμούσαν να τα προμηθευτούν
(Δημοτικές Βιβλιοθήκες, Πανεπιστήμια, κ.λπ.). Ο κάθε τόμος αποτελεί
μια συγκεκριμένη ενότητα των Αρχείων Καθιερωμένων Τύπων (Authorities)
σε μορφή τύπου GARE, όπως προκύπτει από το πρόγραμμα ΑΒΕΚΤ 5.00 (σε
περιβάλλον Windows και διάταξη Unimarc), δηλαδή:
Τόμος 1: Όνομα Προσώπου (200-ENG)
Τόμος 2: Όνομα Προσώπου (200-GRE)
Τόμος 3: Όνομα Συλλογικού Οργάνου (210)
Τόμος 4: Γεωγραφικό Όνομα (215)
Τόμος 5: Θέμα (250).
Στο τέλος κάθε τόμου υπάρχουν οι σχετικές παραπεμπτικές εγγραφές.
Ο εμπλουτισμός και η επεξεργασία της Βάσης άρχισε και πάλι από τις
16 Σεπτεμβρίου του 2002, με υπεύθυνη του έργου την κα Κατερίνα
Κεράστα, και προσωπικό την κα Ελένη Μιμίκου ως βιβλιοθηκονόμο, και
πληροφορικό τον κ. Σπύρο Κουτσούρη, με την αμέριστη συμπαράσταση της
Ειδικής Γραμματέα Αρχείων και Βιβλιοθηκών του ΥΠΕΠΘ κας Δάφνης
Μάνεση-Κυριάκη, και τη διαρκή υποστήριξη του προσωπικού του Τμήματος
ΑΒΕΚΤ του ΕΚΤ.
Στις 31 Δεκεμβρίου 2002 η Βάση αριθμεί τις 10.385 βιβλιογραφικές
εγγραφές, οι εγγραφές των καθιερωμένων αποδόσεων τις 29.116, και οι
παραπεμπτικές τις 3.765. Οι διαρκείς εξελίξεις και ανάγκες
υποδεικνύουν και σηματοδοτούν την παραπέρα πορεία του έργου, αλλά
ίσως και την αναπροσαρμογή των αρχικών στόχων.
Κατερίνα
Κεράστα
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς
|
 |
