Το νέο 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Ερευνα (2002-2006) και οι Τεχνολογίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας ήταν το θέμα της ημερίδας που διοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2002 στην Αθήνα. Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά το κοινοτικό 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (προϋπολογισμού 17,5 δισ. ευρώ), η υλοποίηση του οποίου αναμένεται να αρχίσει τον Δεκέμβριο του 2002. Στην εκδήλωση συμμετείχαν περισσότερα από 250 στελέχη ακαδημαϊκών-ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων.

Σε χαιρετισμό του ο Διευθυντής του ΕΚΤ κ. Ευάγγελος Μπούμπουκας επεσήμανε την ανάγκη ενεργούς συμμετοχής της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας και των επιχειρήσεων στις διαδικασίες διαμόρφωσης του 6ου Προγράμματος Πλαισίου. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στατιστικά στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Μπούμπουκας και αφορούν τα υπογεγραμμένα συμβόλαια στο πρόγραμμα Τεχνολογίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας (IST) του 5^ου Προγράματος Πλαισίου, οι ελληνικοί φορείς έχουν λάβει χρηματοδότηση 138 εκατ. ευρώ (ποσοστό 6,44% στο σύνολο της κοινοτικής χρηματοδότησης) και συμμετέχουν σε 367 ερευνητικά έργα, σε σύνολο 1.577 έργων (ποσοστό 23,3%). Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στα έργα έχουν οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα (53,3 %) και ακολουθούν τα ΑΕΙ/ΤΕΙ (28,1%), τα ερευνητικά κέντρα (14%) και ο Δημόσιος Τομέας/Τοπική Αυτοδιοίκηση (4,4%).

Ομιλητές της ημερίδας ήταν η κα Αλίκη Παππά, υπεύθυνη για θέματα έρευνας στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και ο κ. Σίμος Μπενσασσών, Διευθυντής του Τομέα FET (Μελλοντικές και Νεοεμφανιζόμενες Τεχνολογίες) της Γενικής Διεύθυνσης "Κοινωνία της Πληροφορίας" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Κοινή διαπίστωση των ομιλητών ήταν ότι το 6^ο ΠΠ αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Ερευνας. Το Πρόγραμμα στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, στην προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας και στην επίτευξη διαρθρωτικών παρεμβάσεων.

Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν τα δύο νέα βασικά μέσα εφαρμογής του 6ου ΠΠ, τα "δίκτυα αριστείας" και τα "ολοκληρωμένα έργα", τα οποία αφορούν έργα μεγάλου προϋπολογισμού. Στόχος των δικτύων αριστείας είναι η ενίσχυση της συνεργασίας πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση ενός κοινού προγράμματος δραστηριοτήτων σε έναν συγκεκριμένο τομέα.

Τα ολοκληρωμένα έργα αφορούν μια πολυεπιστημονική ολοκληρωμένη προσέγγιση ενός θέματος, από τη βασική έρευνα και την παραγωγή νέας γνώσης μέχρι την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Τα ολοκληρωμένα έργα στοχεύουν σε συγκεκριμένα και σαφώς προσδιορισμένα αποτελέσματα που μπορούν να οδηγήσουν σε νέα προϊόντα, διαδικασίες ή υπηρεσίες.

Μπροστά σε αυτό το διαμορφούμενο τοπίο των ευρύτερων συνεργασιών, οι ελληνικοί φορείς θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες για ισότιμη συμμετοχή τους. Οπως επισημάνθηκε στην ημερίδα, η συνεχής παρακολούθηση των διαδικασιών υλοποίησης του 6ου ΠΠ και η σύναψη στρατηγικών συνεργασιών με ερευνητικούς φορείς και επιχειρήσεις από όλη την Ευρώπη, θεωρούνται απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνεχιστεί η επιτυχημένη συμμετοχή στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Παράλληλα, θα πρέπει να αυξηθεί η δημόσια και κυρίως η ιδιωτική  χρηματοδότηση της έρευνας.

Οι προτεραιότητες της έρευνας για τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών

Παρουσιάζοντας την πρόταση της Επιτροπής για τις Τεχνολογίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΤΚΠ) στο 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, ο κ. Σ. Μπενσασσών επεσήμανε το γεγονός ότι η Ευρώπη υστερεί όσον αφορά τις επενδύσεις στην έρευνα σε ΤΚΠ, σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία (52% στις ΗΠΑ, 22% στην Ιαπωνία και 17% στην Ευρώπη), ενώ υπάρχει κατακερματισμός των ερευνητικών προσπαθειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεδομένου ότι οι ΤΚΠ αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας (η παγκόσμια αγορά ΤΚΠ εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 2000 δισ. ευρώ, ενώ απασχολεί στην ΕΕ περισσότερα από 12 εκατομμύρια ανθρώπους), η Ευρώπη θα πρέπει να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της σε τομείς στους οποίους "ηγείται" τα τελευταία χρόνια, όπως κινητή τηλεφωνία, λογισμικό, ψηφιακό περιεχόμενο.

Οι βασικοί τομείς έρευνας για τις ΤΚΠ στο 6ο ΠΠ είναι η μικροηλεκτρονική και τα μικροσυστήματα, οι υποδομές επικοινωνιών και επεξεργασίας πληροφοριών, οι τεχνολογίες της γνώσης και οι διεπαφές (interfaces). Όλα αυτά τα συστήματα και τεχνολογίες αποσκοπούν στην υλοποίηση του οράματος της περιβάλλουσας νοημοσύνης (ambient intelligence), που θέτει τον χρήστη, τον άνθρωπο, στο επίκεντρο των μελλοντικών εξελίξεων για μια Κοινωνία της Γνώσης για όλους.

Ολοκληρώνοντας τις εργασίες της ημερίδας, ο κ. Μπούμπουκας δήλωσε ότι το ΕΚΤ θα συνεχίσει τις δράσεις ενημέρωσης και υποστήριξης για το 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, με τη διοργάνωση συναντήσεων εργασίας για συγκεκριμένους επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς που ενδιαφέρουν τους ελληνικούς φορείς. Στόχος των συναντήσεων θα είναι η επιτυχημένη παρουσία των ελληνικών ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ερευνας. 

Οι εισηγήσεις των ομιλητών και πληροφοριακό υλικό για το 6^ο ΠΠ διατίθενται από τον διαδικτυακό κόμβο του ΕΚΤ: http://www.ekt.gr.