Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) - στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του ως συντονιστής του Ελληνικού Κέντρου Αναδιανομής Καινοτομίας και ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το 5ο Πρόγραμμα Πλαίσιο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) - διοργανώσε με επιτυχία, Συνάντηση Εργασίας με θέμα "Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας σε Προγράμματα Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης". Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης για θέματα Δικαιωμάτων Πνευματικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΙPR-Helpdesk), την Τρίτη 16 Μαϊου 2000 στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στην Αθήνα.

Την εκδήλωση παρακολούθησαν περισσότερα από 200 άτομα, μέλη της πανεπιστημιακής και ερευνητικής κοινότητας, δικηγόροι, καθώς και εκπρόσωποι φορέων και εταιρειών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Σε χαιρετισμό του, ο Διευθυντής του ΕΚΤ, κ. Ευάγγελος Μπούμπουκας, αναφέρθηκε στη σημασία της κατοχύρωσης των Δικαιωμάτων Πνευματικής και Βιομηχανικής Iδιοκτησίας (ΔΠΒΙ), για την αποτελεσματική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Η εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Τεχνολογικής Ανάπτυξης, κα Ευαγγελία Σοφούλη, τόνισε την ανάγκη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα ΔΠΒΙ, όλων όσων εμπλέκονται στην αλυσίδα "έρευνα-καινοτομία-τεχνολογία-αγορά". Ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), κ. Κώστας Κόγιας, επεσήμανε την ανάγκη κατοχύρωσης και προστασίας των εφευρέσεων με διάφορους τίτλους προστασίας, ως το πρώτο βήμα για την αξιοποίησή τους (ο ΟΒΙ είναι ο αποκλειστικός φορέας στην Ελλάδα για τη νομική προστασία των αποτελεσμάτων της έρευνας).

Κατά τη διάρκεια των εισηγήσεων των εκπροσώπων του IPR-Helpdesk, Daniela Nolte και Laurence Dumoulin, επισημάνθηκε η μεγάλη ανταπόκριση Πανεπιστημίων, Ερευνητικών Κέντρων, Επιχειρήσεων και Δικηγόρων από όλη την Ευρώπη, στις υπηρεσίες που παρέχει το Γραφείο, ειδικά όσον αφορά θέματα ΔΠΒΙ που σχετίζονται με ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Ακόμη, παρουσιάσθηκαν θέματα που αφορούν τις διαδικασίες και τους όρους σύναψης συμβολαίων σε μια κοινοπραξία, τη νομική ερμηνεία των συμβολαίων, κλπ.

Ο Επ. Καθηγητής Μανώλης Σαμουηλίδης, από το Γραφείο Διαμεσολάβησης ΕΜΠ, επεσήμανε το γεγονός ότι η κατοχύρωση των εφευρέσεων στα Πανεπιστήμια, με Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας, δίνει τη δυνατότητα για έρευνα κατά παραγγελία, για την παραχώρηση αδειών εκμετάλλευσης των εφευρέσεων που παράγονται στα Πανεπιστήμια, και για τη δημιουργία εταιρειών τεχνολογικής βάσης (spin off) με την έμμεση ή άμεση συμμετοχή των Πανεπιστημίων. Οι Ελληνες όμως ερευνητές, αν και έχουν αυξημένο αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων, δεν προστατεύουν, ούτε και εκμεταλλεύονται ικανοποιητικά τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συστηματική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας, όπως αυτή προκύπτει από τις Αιτήσεις για ΔΕ, γίνεται σε περιορισμένο βαθμό - όταν στις ΗΠΑ πρόκειται για κοινή πρακτική.

Σύμφωνα με την κα Μυρτώ Λάμπρου, Δικηγόρο από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, επιχειρήσεις που διαθέτουν τεχνογνωσία και εκμεταλλεύονται μεθόδους ή προϊόντα κατοχυρωμένα με Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας, βρίσκονται σε καλύτερη ανταγωνιστική θέση σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις για την επέκταση ή τη διατήρηση των μεριδίων αγοράς τους.

Η Επ. Καθηγήτρια Νομικής Διονυσία Καλλινίκου, από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας, αναφέρθηκε στο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων στην Κοινωνία των Πληροφοριών. Οπως επεσήμανε η κα Καλλινίκου, η ελληνική νομοθεσία έχει εναρμονισθεί με την Κοινοτική Οδηγία 96/9 για τη νομική προστασία των βάσεων δεδομένων, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία για την προστασία των έργων και των επενδύσεων στο νέο περιβάλλον της Κοινωνίας των Πληροφοριών. Σύμφωνα με την Οδηγία 96/9 θεσπίζεται ένα νέο sui generis (ειδικής φύσης) οικονομικό δικαίωμα που παρέχει στον κατασκευαστή μιας βάσης δεδομένων, να απαγορεύει την εξαγωγή ή επαναχρησιμοποίηση του συνόλου ή ουσιώδους μέρους του περιεχομένου της βάσης δεδομένων.

Ο Παναγιώτης Περάκης, Δικηγόρος, Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας της Επιτροπής της Ε.Ε. παρουσίασε τα προβλήματα ερμηνείας και εφαρμογής, που προκύπτουν στην αγορά, από τη θέσπιση της υποχρέωσης καταβολής αμοιβής στους δημιουργούς, όταν για την αναπαραγωγή του έργου χρησιμοποιούνται τεχνικά μέσα εγγραφής ήχου και εικόνας (Αρθρο 18, Ν. 2121/93).

Οι ερωτήσεις που τέθηκαν από το ακρoατήριο στους ομιλητές, επικεντρώθηκαν σε προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διαδικασία της κατοχύρωσης των Δικαιωμάτων Πνευματικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Ετσι, επισημάνθηκε ότι τα αποτελέσματα ενός ερευνητικού έργου θα πρέπει να κατοχυρώνονται, πριν αυτά δημοσιευθούν σε ένα επιστημονικό περιοδικό. Στην περίπτωση μάλιστα δημοσίευσης, το copyright που έχει ο εκδότης αναφέρεται στο δικαίωμα αναπαραγωγής και όχι στη χρήση της επιστημονικής γνώσης.

Οσον αφορά το κόστος για την κατοχύρωση μιας εφεύρεσης με ΔΕ, αυτό είναι σχετικά μικρό σε εθνικό επίπεδο, αυξάνεται όμως κατά την επέκταση της κατοχύρωσης σε διεθνές επίπεδο. Τα έσοδα όμως από την εκμετάλλευση μιας προστατευόμενης εφεύρεσης μπορούν να αποσβέσουν τα έξοδα μιας έρευνας ή να χρηματοδοτήσουν επόμενες έρευνες. Η προστασία δηλαδή της καινοτομίας με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κόστος για τις επιχειρήσεις, αλλά ως μέσο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.