Για μία εβδομάδα, από 18 μέχρι 22 Οκτωβρίου 1999, η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε διεθνές επίπεδο, στο χώρο των ευρεσιτεχνιών και της καινοτομίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓΔΕ) και ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) διοργανώσαν στην Kασσάνδρα Χαλκιδικής (Συνεδριακό Κέντρο Sani) το Συνέδριο Patinnova '99 και το Ετήσιο Συνέδριο EPIDOS, αποσκοπώντας στην προώθηση της αξίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και της πληροφόρησης από αυτά. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη συνάθροιση εμπειρογνωμόνων σε θέματα Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) και Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ευρώπη.

Παράλληλα με τα δύο Συνέδρια λειτούργησε και Εκθεση στην οποία συμμετείχαν Εταιρίες και Διεθνείς Οργανισμοί. To EKT/Eλληνικό Κέντρο Αναδιανομής Innovation συμμετείχε, με πλούσιο πληροφοριακό υλικό στην Εκθεση. Εκπρόσωποι του παραβρίσκονταν στο περίπτερο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενημέρωνοντας τους επισκέπτες για τις Δράσεις του Δικτύου των Κέντρων Αναδιανομής Καινοτομίας (Ιnnovation Relay Centres, IRCs) και ειδικότερα για τις δράσεις του ΕΚΤ/Ελληνικού Κέντρου Αναδιανομής Innovation, όσον αφορά τη διάδοση της καινοτομίας και τη μεταφορά τεχνολογίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Για το λόγο αυτό διατίθονταν στους επισκέπτες ενημερωτικά φυλλάδια του Κέντρου, η πρόσφατη έκδοση "Χαρτοφυλάκιο Καινοτόμων Ελληνικών Τεχνολογιών" και το περιοδικό "Καινοτομία, Ερευνα και Τεχνολογία". Πραγματοποιήθηκαν επαφές με εκπροσώπους των Γραφείων Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας από Μ. Βρετανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, εκπροσώπους εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων της Ρουμανίας, εκπρόσωπο του Ιδρύματος Τεχνολογίας Κύπρου, και εκπροσώπους εταιριών που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης από Νορβηγία, Ελβετία, Καναδά, Ιαπωνία. Σημειώνεται το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι από τις βαλκανικές χώρες εκδήλωσαν επιθυμία για στενή συνεργασία με το ΕΚΤ/Ελληνικό Κέντρο Αναδιανομής Innovation.

Μεγάλη συμμετοχή στα δύο Συνέδρια

Στα Συνέδρια συμμετείχαν περισσότεροι από 500 σύνεδροι από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ιαπωνία (Γραφεία Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, Βιομηχανίες, Επιχειρήσεις, Πανεπιστήμια, Εφευρέτες, Δικηγόροι). Παράλληλα με τα Συνέδρια πραγματοποιήθηκαν ειδικά σεμινάρια για ελληνικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας και ερευνητές και φοιτητές από τη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν σε θέματα ΔΕ, χρηματοδότησης της καινοτομίας, κλπ.

Στο Συνέδριο Patinnova '99 παρουσιάστηκαν όλες οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ), των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και της Καινοτομίας. Οι υπηρεσίες πληροφόρησης, η ενημέρωση του κοινού και οι πολιτικές σε θέματα ΔΕ ήταν μερικά από τα θέματα που απασχόλησαν τους συνέδρους. Στόχος του Ετήσιου Συνέδριου EPIDOS - ένα από τα σημαντικότερα παγκοσμίως συνέδρια στον χώρο της τεχνικής πληροφόρησης από ΔΕ - ήταν, μεταξύ άλλων, η εξεύρεση νέων τρόπων μετάδοσης πληροφοριών για τα ΔΕ στο κοινό.

Η πληροφορία να μετατραπεί σε γνώση

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας - το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓΔΕ) αποτελεί εκτελεστικό όργανο - περιλαμβάνει 19 κράτη μέλη. Οκτώ νέα κράτη-μέλη (Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία και Σλοβακία) αναμένεται να προσχωρήσουν στον Οργανισμό μετά τον Ιούλιο του 2002. Το ΕΓΔΕ (http://www.european-patent-office.org) χορηγεί διπλώματα ευρεσιτεχνίας σύμφωνα με μια ενιαία και συγκεντρωτική διαδικασία. Με την κατάθεση μιας μόνο αίτησης για Ευρωπαϊκό ΔΕ, σε μια από τις τρεις επίσημες γλώσσες του Γραφείου (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) ένας καταθέτης μπορεί να αποκτήσει νομική προστασία σε όσα κράτη μέλη επιθυμεί. Το 1998 κατατέθηκαν στο ΕΓΔΕ 113.400 αιτήσεις για απόκτηση ΔΕ.

Οσον αφορά την Ελλάδα, ο αποκλειστικά αρμόδιος φορέας στον χώρο των ευρεσιτεχνιών είναι ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Ο ΟΒΙ, μεταξύ άλλων, χορηγεί ΔΕ, Πιστοποιητικά Υποδείγματα Χρησιμότητας και άλλους τίτλους προστασίας, προστατεύει τα Βιομηχανικά Σχέδια και Υποδείγματα, ενώ παρέχει υπηρεσίες τεχνικής πληροφόρησης για τα ΔΕ. Σημειώνεται ότι το 1998 κατατέθηκαν στον ΟΒΙ 484 αιτήσεις (ελληνικές και ξένες) για ΔΕ, και χορηγήθηκαν τελικά 200 ΔΕ. (Τα αντίστοιχα νούμερα για το διάστημα 1993-1998 είναι 3.046 αιτήσεις και 1.991 ΔΕ).

"Εχουμε την πληροφορία - τώρα πρέπει να την μετατρέψουμε σε γνώση". Με αυτά τα λόγια η Liliane Meyers, Διευθύντρια του ΕΓΔΕ, έθεσε το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα ΔΕ στη σημερινή Κοινωνία των Πληροφοριών.

Σε ομιλία του, κατά την εναρκτήρια συνεδρία, ο Υπουργός Ανάπτυξης Ε. Βενιζέλος επεσήμανε την ανάγκη δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος που θα οδηγεί στην ανάπτυξη της καινοτομίας στις επιχειρήσεις. Οπως είπε μάλιστα χαρακτηριστικά "Η γνώση, η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία αποτελούν τις βασικές συνιστώσες ανάπτυξης στις οποίες θεμελιώνεται το μεταβιομηχανικό μοντέλο". Οσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα, ο Βενιζέλος επεσήμανε την ανάγκη για αύξηση των επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα σε θέματα έρευνας. "Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ευρώπης και της Ελλάδας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η εφευρικότητα. Αυτή όμως δεν αξιοποιείται επαρκώς".

Από όλους τους συνέδρους τονίστηκε η ανάγκη θεσμοθέτησης ενός ενιαίου ευρωπαϊκού ΔΕ, καθώς επίσης και απλούστευσης των διαδικασιών απόκτησης ΔΕ. Τέθηκε ακόμη το ζήτημα της μείωσης του κόστους που απαιτείται για την διαδικασία χορήγησης ΔΕ, ειδικά όσον αφορά τη μετάφραση των ΔΕ στις διάφορες γλώσσες (επισημάνθηκε η ανάγκη χρήσης υπολογιστικών συστημάτων αυτόματης μετάφρασης που θα επιταχύνουν τις σχετικές διαδικασίες) καθώς και η ανάγκη μείωσης του χρονικού διαστήματος απόκτησης ΔΕ. Οπως τόνισε σε ομιλία του ο Esko Friman, εκπρόσωπος της Νοkia: "Αν η Ευρώπη θέλει να ανταγωνιστεί ισότιμα τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει την πολιτικής της για το σύστημα των ΔΕ".

Διπλώματα ευρεσιτεχνίας και άμεση πληροφόρηση

Οσοι συμμετείχαν στα δύο Συνέδρια είχαν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν για τις δυνατότητες νομικής προστασίας των εφευρέσεων τους και τα οικονομικά οφέλη της, και ακόμη να εξοικειωθούν με τις αμφίδρομες υπηρεσίες πληροφόρησης από διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο Internet.

Η συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και των τοπικών γραφείων ΔΕ κάθε χώρας έχει οδηγήσει στη δημιουργία του πιο ολοκληρωμένου συστήματος πληροφόρησης για ΔΕ στον κόσμο. Πρόκειται για το esp@cenet, το οποίο παρέχει πρόσβαση, χωρίς κόστος μέσω Internet, σε τεχνικά και εμπορικά στοιχεία για περισσότερα από 30 εκατομμύρια ΔΕ από όλο τον κόσμο (http://www.european-patent-office.org/espacenet/info). Η υπηρεσία esp@cenet λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 1998 δέχεται καθημερινά περισσότερες από 300.000 επισκέψεις. Οπως ανακοίνωσε ο Κώστας Κόγιας, Διευθυντής του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί και το ελληνικό τμήμα του esp@cenet, το οποίο επιτρέπει αναζητήσεις, στην ελληνική γλώσσα, για ελληνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή ΔΕ. Ο Πρόεδρος του Ιαπωνικού Οργανισμού Πληροφοριών για ΔΕ Yukata Wada, ανακοίνωσε ότι οι πληροφορίες για ΔΕ από την Ιαπωνία θα είναι προσβάσιμες στο Internet στην αγγλική γλώσσα, από τα μέσα του 2000.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η συζήτηση που πραγματοποιήθηκε όσον αφορά τα ΔΕ και την εκπαίδευση. Αρκετοί ομιλητές τόνισαν την ανάγκη να ενταχθούν μαθήματα για ΔΕ στα προγράμματα σπουδών σχολείων και πανεπιστημίων. Οπως αναφέρθηκε μάλιστα χαρακτηριστικά, στην Αυστρία τα Γραφεία ΔΕ παρεμβαίνουν στα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων, ενώ στην Ελβετία υπάρχει Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών για ΔΕ. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι φοιτητές Θετικών Επιστημών και Πολυτεχνείου θα πρέπει να ενημερώνονται, μέσω ειδικών μαθημάτων ή διαλέξεων, για βασικά θέματα που αφορούν τα ΔΕ, ώστε να είναι σε θέση μελλοντικά να γνωρίζουν πού θα αναζητήσουν πληροφορίες για αυτά. Η ανάγκη ενημέρωσης βέβαια, όσον αφορά τις διαδικασίες απόκτησης ΔΕ, είναι επιτακτική και για τις ίδιες τις εταιρίες.

Παράλληλη Εκθεση με ελληνικές συμμετοχές

Κατά τη διάρκεια των δύο συνεδρίων λειτουργούσε Εκθεση στην οποία συμμετείχαν 40 εκθέτες: το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (http://www.obi.gr), Εθνικά Γραφεία Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, εταιρίες (οπως IBM, Pioneer και Jouve) και διεθνείς οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πληροφόρησης σε θέματα ΔΕ. Την Εκθεση επισκέφτηκαν πολλά σχολεία και πανεπιστημιακές σχολές από την περιοχή της Θεσσαλονίκης.

Στο περίπτερο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να ενημερώθουν για όλες εκείνες τις δράσεις της Επιτροπής που αφορούν τα ΔΕ, τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας και την Καινοτομία. Πλούσιο έντυπο υλικό και ειδικά τερματικά παρείχαν πληροφόρηση για το ευρωπαϊκό Δίκτυο των Κέντρων Αναδιανομής Καινοτομίας (στο περίπτερο παραβρίσκονταν εκπρόσωποι από τα δύο ελληνικά Κέντρα, το ΕΚΤ/Ελληνικό Κέντρο Αναδιανομής Καινοτομίας (http://hirc.ekt.gr) και το Κέντρο Προώθησης Καινοτομίας ΠΡΑΞΗ (http://www.irc.forth.gr), το ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης σε θέματα Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IPR-Helpdesk) (http://www.cordis.lu/ipr-helpdesk.org), και την CORDIS, την Κοινοτική Υπηρεσία Πληροφόρησης σε θέματα Ερευνας και Τεχνολογίας (http://www.cordis.lu).