Την πενταετία 1994-1999 η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, με συγχρηματοδότηση της Ε.Ε., υλοποίησε με επιτυχία το δεύτερο ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ - ΕΠΕΤ ΙΙ συμβάλλοντας στον προσανατολισμό της έρευνας σε τομείς που αφορούν όλους μας: την ΥΓΕΙΑ, το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, τη ΔΙΑΤΡΟΦΗ, την ΠΑΙΔΕΙΑ, την ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, τις ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΙΧΜΗΣ, την ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ και τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ.

Το ΕΠΕΤ ΙΙ έδρασε καταλυτικά στην αναβάθμιση της ερευνητικής και τεχνολογικής υποδομής της χώρας καθώς και στην ανάπτυξη σημαντικών ερευνητικών προϊόντων. Περιλάμβανε τα πέντε υποπρογράμματα που αναφέρονται συνοπτικά στη συνέχεια:

ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι - "Ενίσχυση Ε & Τ Δραστηριοτήτων"

Το πρόγραμμα "Ερευνητικές Κοινοπραξίες για τη Βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας" (ΕΚΒΑΝ-προϋπολογισμός: 51,993 δις δρχ.) αποτέλεσε την κύρια δράση του Υποπρογράμματος Ι του ΕΠΕΤ ΙΙ και αποσκοπούσε στην εστίαση των ερευνητικών και τεχνολογικών δραστηριοτήτων σε παραγωγικούς τομείς υψηλού οικονομικού ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία όπως είναι:

• Το Περιβάλλον (συνολικός προϋπολογισμός περίπου 8 δις δρχ.)
• Οι Βιοεπιστήμες (συνολικός προϋπολογισμός περίπου 14 δις δρχ.)
• Οι Τεχνολογίες Πληροφόρησης (συνολικός προϋπολογισμός περίπου 13 δις δρχ.)
• Τα Νέα Υλικά (συνολικός προϋπολογισμός περίπου 12 δις δρχ.)
• Ο Πολιτισμός, η Κοινωνία και η Τεχνολογία (συνολικός προϋπολογισμός περίπου 2 δις δρχ.)

Το ΕΚΒΑΝ θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα υποπρογράμματα του ΕΠΕΤ ΙΙ διότι, εκτός των αξιόλογων αποτελεσμάτων που έδωσε, συνέβαλε στη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών φορέων και παραγωγικού τομέα καθώς και στην εκπόνηση εφαρμοσμένης έρευνας.
Παράλληλα, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική και κοινωνική σύγκλιση των περιφερειών με την υπόλοιπη χώρα, προκηρύχθηκε το ειδικό πρόγραμμα ΕΚΒΑΝ - Π που απευθυνόταν στις περιφέρειες Αιγαίου, Ηπείρου, Θράκης και Μακεδονίας (συνολικός προϋπολο- γισμός περίπου 3 δις δρχ.).

Μέσω του Υποπρογράμματος Ι ενισχύθηκαν, επίσης, ειδικές θεματικές δράσεις σε συγκεκριμένους τομείς της καθημερινής ζωής όπως είναι οι μεταφορές, η γεωργική βιοτεχνολογία και η οικονομική ανάπτυξη.

ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΙ - "Βιομηχανική Έρευνα, Μεταφορά Τεχνολογίας - Καινοτομία"

Βασικός σκοπός του Υποπρογράμματος ΙΙ (προϋπολογισμός 65,568 δις δρχ.) ήταν η ανάπτυξη δράσεων και δομών που οδηγούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας, στη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή και σε μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος της μεταφοράς τεχνολογίας και της προώθησης της καινοτομίας. Παράλληλα ενίσχυσε σημαντικές δράσεις και προγράμματα που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα των αναγκών της σημερινής ζωής. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα ακόλουθα:

1. Βιομηχανική Έρευνα:

- "Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας" (ΠΑΒΕ):

Το πρόγραμμα ΠΑΒΕ συνέβαλε καταλυτικά στον εκσυγχρονισμό και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων με την ανάπτυξη νέων ή βελτιωμένων προϊόντων και μεθόδων παραγωγής. Προώθησε παράλληλα την τεχνολογική καινοτομία και την προσαρμογή της υψηλής τεχνολογίας σε παραδοσιακούς κλάδους της Ελληνικής βιομηχανίας. Ενίσχυσε τη συνεργασία των παραγωγικών επιχειρήσεων με τους ερευνητικούς φορείς και συνέβαλε στην απασχόληση νέου προσωπικού, ιδιαίτερα επιστημονικού, στις επιχειρήσεις. Επιπλέον συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα Ε&Τ, στην αναγνώριση της σημασίας της έρευνας και της ανάγκης εκσυγχρονισμού τους και στη διάθεση από μέρους τους κονδυλίων για σχετικές δραστηριότητες. Στη χρονική περίοδο 1994-1999 εγκρίθηκαν σε επιχειρήσεις 654 έργα βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης καινοτομιών, προϋπολογισμού 24,6 δις δρχ. Το πρόγραμμα ΠΑΒΕ κατατάσσεται μεταξύ των δημοφιλέστερων του ΕΠΕΤ και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του παραγωγικού τομέα.

2. Εφαρμοσμένη Έρευνα:

- "Πρόγραμμα Υποτροφιών Προσανατολισμένης Έρευνας" (ΥΠΕΡ):

Το πρόγραμμα ΥΠΕΡ έδωσε τη δυνατότητα σε νέους ερευνητές να γνωρίσουν το χώρο της βιομηχανίας και να εκπονήσουν διδακτορικές διατριβές σε θέματα που επιλύουν προβλήματα παραγωγικών φορέων, συμβάλλοντας παράλληλα και στην επαγγελματική αποκατάσταση νέων επιστημόνων. Το 1994-1997 εγκρίθηκαν έργα προϋπολογισμού 3,612 δις δρχ. Χορηγήθηκαν 269 υποτροφίες προσανατολισμένης έρευνας σε μηχανικούς βιομηχανίας μέσω έργων που αφορούσαν στην επίλυση εξειδικευμένων προβλημάτων της παραγωγής. Επίσης επιτεύχθηκε η αναβάθμιση στελεχών επιχειρήσεων με την απόκτηση διδακτορικών διπλωμάτων εφαρμοσμένης έρευνας.

- "Πρόγραμμα Συγχρηματοδοτήσεων" (ΣΥΝ):

Το πρόγραμμα ΣΛΑ αποσκοπούσε στη συνεργασία ερευνητικών και παραγωγικών φορέων, στη σύνδεση των ερευνητικών φορέων με τις βιομηχανίες, τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς ή την τοπική αυτοδιοίκηση, με απώτερο σκοπό την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων που άπτονται της ζωής των πολιτών και της οικονομίας της χώρας. Το 1996 εγκρίθηκαν 120 έργα, προϋπολογισμού 4 δις δρχ.

3. Μεταφορά Τεχνολογίας-Καινοτομία

Μέσω του Υποπρογράμματος ΙΙ του ΕΠΕΤ ΙΙ ενισχύθηκε η κτιριακή υποδομή και ο εξοπλισμός των εποπτευομένων από την ΓΓΕΤ Τεχνολογικών Φορέων (κλαδικές εταιρίες και τεχνολογικά πάρκα) με 4 δις δρχ. περίπου. Επίσης ιδρύθηκαν Γραφεία Διαμεσολάβησης μεταξύ έρευνας και παραγωγής σε ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα με σκοπό την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας (1.5 δις δρχ.). Υποστηρίχθηκε η εισαγωγή νέας για τα ελληνικά δεδομένα σύγχρο-νης και εξελιγμένης τεχνολογίας (Πρόγραμμα ΠΕΠΕΡ 4.5 δις δρχ.).

Παράλληλα σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν προγράμματα που αντανακλούν ανάγκες και αντιμετωπίζουν ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας (περίπου 4,5 δις δρχ.), όπως είναι:

• Το "Πρόγραμμα ΑΜΕΑ" που συνέβαλε στην ανάπτυξη υποστηρικτικών τεχνολογιών για την εξυπηρέτηση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες

• Το Πρόγραμμα "Τεχνομάθεια" που συνέβαλε στη γνωριμία και ενασχόληση των μαθητών και καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την επιστήμη, την τεχνολογία και το τεχνολογικό πολιτισμό

• Το Πρόγραμμα "Ανοιχτές Θύρες" που πέτυχε να φέρει σε επαφή τον απλό πολίτη με τους χώρους της έρευνας, με σκοπό την ενημέρωσή του σχετικά με τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματα των Ερευνητικών και Τεχνολογικών φορέων της ΓΓΕΤ

• Το Πρόγραμμα "Γλωσσική Τεχνολογία" που είχε ως στόχο την επεξεργασία του ανθρώπινου λόγου μέσω Η/Υ για την υλοποίηση χρήσιμων συστημάτων που εφαρμόζονται στην καθημερινή ζωή

• Ενισχύθηκε επίσης η υποδομή του Τεχνικού Μουσείου Θεσσαλονίκης που σήμερα εξελίσσεται σε ένα σημαντικό χώρο εκπαίδευσης και πολιτισμού, μοναδικό στα Βαλκάνια (600 εκ. δρχ).

Στο πλαίσιο του Υποπρογράμματος ΙΙ ολοκληρώθηκαν και άλλα δύο σημαντικά έργα (χρηματοδότηση περίπου 4 δις δρχ.) που αποτελούν τη βάση για την πορεία της χώρας στην κοινωνία των πληροφοριών: το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), το οποίο διασυνδέει τους ερευνητικούς και ακαδημαϊκούς φορείς της χώρας με αξιοπιστία και υψηλές ταχύτητες μεταβίβασης δεδομένων και το Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα που εξασφαλίζει τη συγκέντρωση, οργάνωση και διάθεση στους πολίτες, επιστημονικών και τεχνολογικών πληροφοριών όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από ολόκληρο τον κόσμο. Τέλος, μέσω του Προγράμματος των Διακρατικών Συνεργασιών, νέοι ερευνητές συνεργάστηκαν με συναδέλφους τους στο εξωτερικό και αντάλλαξαν τεχνογνωσία, ενώ παράλληλα προωθήθηκε η συμμετοχή ελληνικών ερευνητικών ομάδων σε μεγάλα ανταγωνιστικά προγράμματα της Ε.Ε. Στο πρόγραμμα αυτό εντάσσονται σήμερα Ε&Τ συνεργασίες με τις ακόλουθες χώρες: Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Αλβανία, Γιουγκοσλαβία, Αρμενία, Βουλγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Πολωνία, Ουγγαρία, Γεωργία, Ρουμανία, Ρωσία, Κίνα, Κύπρο, Ισραήλ.

ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΙΙ - "Ενίσχυση / Αναδιάρθρωση του Ερευνητικού Ιστού"

Σημαντικά έργα υλοποιήθηκαν, κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, μέσω του Υποπρογράμματος ΙΙΙ που αφορούσε στην Ενίσχυση και Αναδιάρθρωση του Ερευνητικού και Τεχνολογικού Ιστού της χώρας (κτιριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός -προϋπολογισμός 42,421 δις δρχ.):

• Ενισχύθηκε η κτιριακή υποδομή, ο πάγιος και ο Ε&Τ εξοπλισμός των ερευνητικών κέντρων
• Ενισχύθηκε δυναμικά η υποδομή των βιβλιοθηκών των εποπτευομένων φορέων
• Βελτιώθηκε η υποδομή των εργαστηρίων παροχής υπηρεσιών σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και αυξήθηκε η ανταγωνιστικότητα τους
• Ιδρύθηκαν νέα ερευνητικά κέντρα και δικτυώθηκαν εργαστήρια.

Το ΕΠΕΤ ΙΙ έδωσε τη δυνατότητα στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς να αποκτήσουν υπερσύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις και επιστημονικό εξοπλισμό, να συνεργαστούν με τον παραγωγικό τομέα και να αναπτύξουν τεχνολογίες αιχμής, να εστιάσουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες σε τομείς υψηλού ενδιαφέροντος και να διακριθούν στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο με τη συμμετοχή τους σε σημαντικά ανταγωνιστικά προγράμματα.

ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ IV - "Ανθρώπινο Δυναμικό"

Το Υποπρόγραμμα IV αφορούσε στην "Κατάρτιση Ανθρώπινου Ε&Τ Δυναμικού" (προϋπολογισμός 18,712 δις δρχ.) και προώθησε σημαντικά προγράμματα όπως:

• Το "Πρόγραμμα Ενίσχυσης Ερευνητικού Δυναμικού" (ΠΕΝΕΔ), που είναι ένα από τα γνωστότερα στην επιστημονική κοινότητα της χώρας. "έσω του προγράμματος δόθηκε η δυνατότητα σε νέους επιστήμονες να αξιοποιηθούν σε ερευνητικά έργα, να καταρτιστούν και πολλοί να αποκτήσουν μεταπτυχιακούς τίτλους. Οι βασικοί στόχοι αφορούσαν στην ανάδειξη νέου ερευνητικού δυναμικού, στην αξιοποίηση του ήδη υπάρχοντος και στη συμμετοχή Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού σε ερευνητικά έργα που εκτελούνται στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα προσφέρει διέξοδο στο πρόβλημα της ανεργίας των νέων επιστημόνων. Την περίοδο 1995-1999 εγκρίθηκαν 965 ερευνητικά έργα προϋπολογισμού 15 δις δρχ. που συνέβαλαν στην κατάρτιση περίπου 1500 νέων ερευνητών και στη δημιουργία αντίστοιχων προσωρινών θέσεων εργασίας σε δημόσιους ερευνητικούς φορείς. Για το 2000-2001 δημιουργούνται αντίστοιχα περίπου 1300 νέες θέσεις εργασίας για νέους ερευνητές.

• Τα "Ανθρώπινα Δίκτυα": Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπούσε στην άρση της απομόνωσης και του κατακερματισμού των ελληνικών ερευνητικών ομάδων, στη διάχυση της τεχνογνωσίας στους παραγωγικούς φορείς και στη διεπιστημονική προσέγγιση συγκεκριμένων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων (προϋπολογισμός 900 εκ. δρχ.)

• Το "Πρόγραμμα Δίαυλος": Οι βασικοί στόχοι του προγράμματος ήταν η ενημέρωση φοιτητών που συμμετείχαν σχετικά με τη μορφή και το περιεχόμενο των Ε&Τ δραστηριοτήτων των Επιχειρήσεων, Υπηρεσιών και Οργανισμών (προϋπολογισμός 60 εκ .δρχ.).

• Το "Πρόγραμμα Ελληνοφώνων" : Ένα σημαντικό πρόγραμμα που συνέβαλε στην προσέλκυση αξιόλογων ελληνοφώνων ερευνητών του εξωτερικού, στην ένταξή τους στον ερευνητικό ιστό της χώρας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και στη διάνοιξη προοπτικών για τον επαναπατρισμό τους (προϋπολογισμός 2.5 δις δρχ.).

ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ V - "Διαχείριση ΕΠΕΤ ΙΙ"

Το πέμπτο Υποπρόγραμμα αφορούσε στη διαχείριση του ΕΠΕΤ ΙΙ, στην εκπόνηση μελετών απαραίτητων για το σωστό σχεδιασμό και τη χάραξη της Ε&Τ πολιτικής της χώρας, καθώς και στην υλοποίηση των έργων προβολής του (προϋπολογισμός 4 δις δρχ.).

Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΕΠΕΤ ΙΙ έφθασε τα 183 δις δρχ. και αποτέλεσε περίπου το 2% του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης για την πενταετία 1995 -2000. Το Πρόγραμμα πλησιάζει σήμερα στην τελική του φάση και παρά τις επιμέρους δυσκολίες που παρατηρήθηκαν, παρουσίασε υψηλή απορρόφηση κονδυλίων υπερκαλύπτοντας το αρχικά προϋπολογισθέν ποσό (υπερδέσμευση σε ποσοστό 108%), με αποτέλεσμα να θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο επιτυχημένα διαρθρωτικά προγράμματα τόσο στη χώρα μας, όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.