31/10/2007

Το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), μέσω του E-business Forum και σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Creative Commons προχώρησε στην ανάπτυξη και διάθεση των ελληνοποιημένων αδειών προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας Creative Commons στους Έλληνες δημιουργούς. Η ελληνοποίηση των αδειών έγινε μετά από δημόσια διαβούλευση, ενώ για την έναρξη της λειτουργίας τους πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με προσκεκλημένο τον Καθηγητή Lawrence Lessig, εμπνευστή της καινοτόμου ιδέας.

Οι άδειες Creative Commons επιτρέπουν την ελεύθερη χρήση ενός έργου πέρα από τα όρια του "fair use". Προτείνουν κυρίως τη μη αποκλειστική εκμετάλλευση του έργου, την τήρηση διατυπώσεων για την απονομή των σχετικών αδειών και το "μαρκάρισμα" των έργων προκειμένου να είναι δυνατός ο εύκολος εντοπισμός τους με τη χρήση μηχανών αναζήτησης περιεχομένου στο Διαδίκτυο. Σκοπός του συστήματος των αδειών Creative Commons δεν είναι η ανατροπή ή κατάργηση της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά ο επαναπροσδιορισμός των κανόνων της και η δημιουργία νέας ισορροπίας μεταξύ δημιουργών, χρηστών και έργων πνευματικής ιδιοκτησίας με βάση τις αρχές του Διαδικτύου.

Ήδη, 36 χώρες έχουν προσαρμόσει στο νομοθετικό τους πλαίσιο και διαθέτουν στους δημιουργούς τις άδειες Creative Commons, ενώ όλο και περισσότερες χώρες βρίσκονται στη διαδικασία προσαρμογής τους στην εγχώρια νομοθεσία.

Πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία των Creative Commons ήταν τα λόγια του τρίτου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Thomas Jefferson: "Αυτός που λαμβάνει μια ιδέα από εμένα, εμπνέεται χωρίς εγώ να χάνω την ιδέα. Αυτός που ανάβει το κερί του από το δικό μου, φωτίζεται χωρίς να με συσκοτίζει". Από την ιδέα αυτή, ότι δηλαδή η αξία μιας ιδέας δεν μειώνεται όταν την χρησιμοποιούν περισσότεροι άνθρωποι, συνέλαβε ο Καθηγητής Νομικής Lawrence Lessig την κεντρική ιδέα των Creative Commons. Ο Lessig διατύπωσε την ευρύτατα, πλέον, διαδεδομένη αντίληψη ότι η βέλτιστη εκμετάλλευση των πνευματικών δικαιωμάτων ή η διάδοση του έργου των δημιουργών γίνεται στη σημερινή ψηφιακή εποχή πιο αποτελεσματικά όταν μέρος από το περιουσιακό δικαίωμα των δημιουργών υποχωρεί προς όφελος των χρηστών ή των άλλων δημιουργών. Η μέγιστη διάδοση συγκεκριμένων τύπων έργων ή η εφαρμογή συγκεκριμένων επιχειρηματικών μοντέλων επιτυγχάνεται στον ψηφιακό κόσμο με τη διάθεση των εξουσιών αναπαραγωγής, μεταβολής και διάθεσης του έργου.

Κρίνεται επομένως απαραίτητο οι όροι διάθεσης των εξουσιών του δημιουργού να εκφράζονται με σαφή και ρητό τρόπο προσδιοριζόμενο σε συμβατικό πλαίσιο. Αυτό το συμβατικό πλαίσιο προσδιορίζουν οι άδειες Creative Commons. Η Ομάδα Εργασίας Ι3 του E-business Forum, που ανέλαβε τη συγκριτική μελέτη εφαρμογής των αδειών Creative Commons και των αδειών ελεύθερου λογισμικού GPL & LGPL σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ελλάδα, διαμόρφωσε το περιεχόμενο των αδειών Creative Commons υπό το πρίσμα της ελληνικής νομοθεσίας, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το περιεχόμενο των αντίστοιχων πρωτότυπων αμερικανικών αδειών όσο και τη νομιμοποιητική βάση αλλά και τον σκοπό της πρωτότυπης δημιουργίας τους.

Οι άδειες Creative Commons προσφέρονται δωρεάν μέσω Διαδικτύου. Δεν είναι αποκλειστικές, υπό την έννοια ότι ο δημιουργός ή/και δικαιούχος δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας διατηρεί το δικαίωμα να επιτρέψει χρήσεις του έργου του διαφοροποιούμενος είτε ως προς τις άδειες είτε ως προς τα πρόσωπα που δεσμεύονται από τους όρους των επιλεγόμενων αδειών. Με τη χρήση τους, ο δημιουργός ή/και δικαιούχος δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας εξακολουθεί να διατηρεί τις εξουσίες που απορρέουν είτε από το περιουσιακό είτε από το ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και μπορεί να τις ασκήσει με οποιοδήποτε τρόπο εκείνος κρίνει σκόπιμο.

Σημειώνεται ότι η ελληνική έκδοση των αδειών Creative Commons συντάχθηκε από τους κ. Μαρίνο Παπαδόπουλο και Δρ. Πρόδρομο Τσιαβό με την επιστημονική εποπτεία της καθηγήτριας της Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Καλλινίκου και το συντονισμό του κ. Θεόδωρου Καρούνου στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας Ι3 του e-Business Forum. Οι συντάκτες της άδειας έλαβαν υπόψη τους τα σχόλια των κ. Αλέξιου Ζαβρά, Catharina Maracke και Paul Keller, όπως επίσης και όλων των εθελοντών που συμμετείχαν στις συναντήσεις της ομάδας εργασίας Ι3 του Ε-business Forum.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Ebusiness Forum