21/12/2009

Στον Αθανάσιο Οικονόμου, καθηγητή αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, συνεργάτη της ΝΑSΑ και υπεύθυνο σχεδιασμού πρωτοποριακού εξοπλισμού για την εξερεύνηση του Διαστήματος, απονεμήθηκε το βραβείο "Νίκη" 2009 του ερευνητικού και εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Athens Information Technology (ΑΙΤ), κατά τη διάρκεια ειδικής τελετής που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα.

Ο Αθανάσιος Οικονόμου είναι μόνιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σικάγο και συνεργάτης της NASA, από το 1960, καθώς και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency). Είναι από τους πρωτοπόρους επιστήμονες διεθνώς για την εξερεύνηση του Διαστήματος, καθώς από το 1964, συμμετέχει ενεργά στον σχεδιασμό ειδικού εξοπλισμού για όλες σχεδόν τις διαστημικές αποστολές της NASA. Έχει ζήσει από κοντά την κατάκτηση της Σελήνης, τις προσεδαφίσεις μη επανδρωμένων αποστολών στον Aρη, έχει μελετήσει τους κομήτες και είναι ένας από τους εμπνευστές των πρώτων αποστολών στον Κρόνο, βάσει των οποίων το 2035 θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Aρη.

Επίσης, έχει σχεδιάσει τον ρομποτικό εξοπλισμό που αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται για τη λήψη και ανάλυση δειγμάτων από την επιφάνεια και το υπέδαφος του Aρη. Toν Αύγουστο, μάλιστα, η NASA ανακοίνωσε ότι τα μικροσωματίδια από την ουρά του κομήτη Wild 2 που παγίδεψε ο εξοπλισμός του διαπρεπούς Έλληνα επιστήμονα στο διαστημόπλοιο Stardust, περιέχουν την ουσία γλυκίνη, από τα δομικά στοιχεία της ζωής. Είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτεται ότι οι κομήτες περιέχουν αμινοξέα, που συνδυάζονται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν τις πρωτεΐνες, δηλαδή, τα βασικά λειτουργικά και δομικά μόρια των ζωντανών οργανισμών.

Ο κ. Οικονόμου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο χωριό Ζιάκα των Γρεβενών και έφυγε εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου στην Τσεχοσλοβακία. Εκεί τελείωσε το σχολείο και στη συνέχεια σπούδασε πυρηνική φυσική στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, στην Πράγα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ύστερα από πρόσκληση των αδερφών του, πήγε στις ΗΠΑ για να συνεχίσει τις σπουδές του, όπου και επιλέχθηκε από τη NASA στις πρώτες προσπάθειες για την κατάκτηση της Σελήνης.

Aπό τους σημαντικότερους σταθμούς της καριέρας του είναι η καθοριστική συμμετοχή του στην αποστολή Pathfinder της ΝΑSΑ για την κατάκτηση του Αρη. Στα ρομπότ του Pathfinder είχαν τοποθετηθεί συσκευές σχεδιασμένες από τον Αθ. Οικονόμου, οι οποίες ανέλυσαν τη χημική σύσταση του πλανήτη και έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες στους επιστήμονες. Στον Αρη βρίσκονται σήμερα δύο ρομπότ που σχεδιάστηκαν από τον ίδιο, το Spirit και το Οpportunity. Τα ρομπότ αυτά ανακαλύπτουν άγνωστες περιοχές του πλανήτη στις οποίες ο Αθ. Οικονόμου δίνει ελληνικά ονόματα, όπως ο κρατήρας "Σαντορίνη", η πεδιάδα "Λασίθι", η κοιλάδα "Καλαβρύτων" κ.λπ. "Μου αρέσει να δίνω σε ανεξερεύνητα σημεία πλανητών ονόματα πόλεων και βουνών της πατρίδας μας" λέει ο Αθ. Οικονόμου.

Ο επόμενος στόχος για την ομάδα του Αθ. Οικονόμου είναι ο Κρόνος και η μελέτη της ατμόσφαιράς του. Το διαστημόπλοιο Cassini, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, μεταφέρει όργανα και μελετά το περιβάλλον, τους δακτύλιους και τους δορυφόρους του Κρόνου.

Ο θεσμός του Βραβείου "Νίκη" καθιερώθηκε από τους Φίλους του ΑΙΤ με σκοπό την αναγνώριση των διεθνώς διακεκριμένων Ελλήνων ή ελληνικής καταγωγής επιστημόνων, για τη συμβολή τους στην πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά και στο να κινητοποιηθούν περισσότεροι νέοι επιστήμονες να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Η επιλογή του τιμωμένου επιστήμονα γίνεται από ειδική επιτροπή πανεπιστημιακών καθηγητών, στην οποία συμμετέχουν και άλλες προσωπικότητες των επιστημών, της τεχνολογίας και των γραμμάτων.

Το βραβείο απένειμε, κατά την ειδική τελετή, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος. Επίσημος ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο Dr. Jared L. Cohon, Πρόεδρος του κορυφαίου αμερικανικού πανεπιστημίου Carnegie Mellon University. Τα έσοδα της τελετής θα διατεθούν στο Ταμείο Υποτροφιών, Βραβείων και Οικονομικής Βοήθειας Σπουδών του ΑΙΤ.

Μετά την απονομή του βραβείου, ο Αθ. Οικονόμου δήλωσε: "Σε ολόκληρη τη ζωή μου προσπάθησα να ικανοποιήσω τη δίψα μου για το κοντινό και μακρινό μας περιβάλλον. Για μένα, όλα αυτά τα συναρπαστικά διαστημικά ταξίδια στα οποία συμμετείχα ήταν ένα απίστευτο όνειρο. Εύχομαι να δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένα ευνοϊκό περιβάλλον ώστε να προσφέρονται ευκαιρίες στους επιστήμονες να συνεισφέρουν στην πατρίδα μας."

Σημειώνεται πως το Athens Information Technology (ΑΙΤ) αποτελεί μη κερδοσκοπικό, διεθνώς αναγνωρισμένο εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο αριστείας, το οποίο ιδρύθηκε από τον όμιλο επιχειρήσεων INTRACOM με σκοπό τη συνεισφορά στην ενδυνάμωση του επιστημονικού, ερευνητικού και στελεχιακού ιστού της χώρας μας. Tο AIT παρέχει βασική και εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα στους τομείς των Τηλεπικοινωνιών, της Πληροφορικής και της Ηλεκτρονικής, συνεργασίες με διεθνώς αναγνωρισμένα επιστημονικά και ερευνητικά ιδρύματα, προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και μεταπτυχιακά προγράμματα.

Μέχρι σήμερα, το ΑΙΤ έχει απονείμει μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών σε 450 αποφοίτους, διακεκριμένα διεθνώς στελέχη ή και εξειδικευμένο ερευνητικό προσωπικό, χορηγώντας επίσης 323 υποτροφίες και οικονομικές ενισχύσεις σε αριστούχους φοιτητές του από 22 χώρες, που ανέρχονται στα 4,5 εκατομ. ευρώ. Τη δια βίου εκπαίδευση του ΑΙΤ έχουν παρακολουθήσει περισσότερα από 2.500 ανώτερα και ανώτατα στελέχη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα της ΝΑ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Athens Information Technology