22/04/2008

Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία προειδοποιεί για ενδεχόμενη απώλεια γνώσης, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης μέσης ηλικίας των εργαζόμενων στον τομέα της επιστήμης και της έρευνας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό των εργαζόμενων επιστημόνων ηλικίας 45 έως 64 ετών μειώνεται από το 2001 κατά 3,3% κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο.

Καθώς ο επιστημονικός της πληθυσμός γερνάει, η Ευρώπη πρέπει να εξασφαλίσει ότι η επιστημονική γνώση θα διατηρηθεί. Σύμφωνα με την έκθεση της Eurostat "οι επιπτώσεις της γήρανσης του επιστημονικού δυναμικού πρέπει να παρακολουθούνται στενά, ιδιαίτερα όσον αφορά τους επιστήμονες που διαθέτουν υψηλά προσόντα, προκειμένου να διασφαλιστεί η μεταφορά της γνώσης".

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το συνολικό ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας στην Ευρώπη ανερχόταν το 2006 σε 85 εκατομμύρια. Από αυτούς, περίπου το 40% είχε ηλικία 45 έως 64 ετών. Η ηλικιακή κατανομή, ωστόσο, δεν είναι ομοιόμορφη. Αντίθετα, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία.

Η Βουλγαρία είναι η χώρα με το μεγαλύτερο σε ηλικία επιστημονικό δυναμικό, σύμφωνα με τις στατιστικές. Το 46% των επιστημόνων της ξεπερνούν τα 45 έτη ηλικίας. Ακολουθούν η Φινλανδία, η Γερμανία και η Σουηδία. Η άνοδος του μέσου όρου ηλικίας σε αυτές τις χώρες οφείλεται κατά κύριο λόγο, σύμφωνα με τη Eurostat, στην μεγάλη πληθυσμιακά μεταπολεμική γενιά που μεγαλώνει.

Στον αντίποδα βρίσκονται η Ισπανία και η Ιρλανδία. Στις χώρες αυτές, το ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι κατά πολύ νεότερο: μόνο το 30% ξεπερνά τα 45 έτη ηλικίας. Αυτό εξηγείται εν μέρει από τη διαφορετική ηλικιακή κατανομή του γενικού πληθυσμού καθώς και οι δύο χώρες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων ηλικίας 25 έως 34 ετών από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ. Τα στοιχεία τοποθετούν την Ελλάδα κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με ποσοστό 39,7% του επιστημονικού της δυναμικού να είναι πάνω από 45 ετών.

Ένας ακόμη παράγοντας έχει να κάνει με το δείκτη κινητικότητας από μια θέση εργασίας σε μια άλλη. Όπως είναι αναμενόμενο, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία επιστήμονες δείχνουν μικρότερη προθυμία να μετακινηθούν σε κάποια άλλη θέση εργασίας όσο πλησιάζουν προς το τέλος της σταδιοδρομίας τους. Ο μέσος όρος κινητικότητας για το σύνολο των εργαζόμενων στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας για το 2005-2006 ήταν 6,2%. Ο ίδιος δείκτης, για τους επιστήμονες πάνω από 45 ετών ήταν μόνο 2,9%.Η Ελλάδα παρουσιάζει μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, με δείκτη κινητικότητας του γενικού πληθυσμού των επιστημόνων 3,6%, ενώ για τους επιστήμονες άνω των 45 ο δείκτης πέφτει στο 1,7%.

Παρόλα αυτά, η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάζουν αρκετά υψηλότερη κινητικότητα ανθρώπινου δυναμικού, τόσο στις μικρές όσο και στις μεγαλύτερες ηλικίες: για την ίδια περίοδο (2005-2006) ο δείκτης κινητικότητας των επιστημόνων από 45 έως 64 ετών ήταν 7,9% για τη Δανία και 5,9% για το Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με την έκθεση της Eurostat, το φαινόμενο αυτό οφείλεται κυρίως στις ευνοϊκές κρατικές πολιτικές. Καταλήγει δε στο συμπέρασμα ότι, όπως αναφέρεται και στη διακήρυξη της Λισαβόνας, η κινητικότητα του επιστημονικού δυναμικού μιας χώρας τονώνει την οικονομία, καθώς έχει σαν αποτέλεσμα την πολύτιμη μεταφορά γνώσης μεταξύ βιομηχανίας, ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας. Το στοιχείο αυτό είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από CORDIS