17/03/2015

Την ημερίδα "Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο" διοργάνωσαν οι τρεις φορείς που συνεργάστηκαν και στην υλοποίηση του νέου ψηφιακού αποθετηρίου -το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος "Λίλιαν Βουδούρη" του Συλλόγου "Οι Φίλοι της Μουσικής" και η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση (ΕΕΜΕ), σε συνεργασία με τη Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το σημαντικό αυτό αποθετήριο με εκπαιδευτικό μουσικό περιεχόμενο αναπτύχθηκε με την επιτυχή συνεργασία μεταξύ του έμπειρου προσωπικού της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης (μουσικοί, βιβλιοθηκονόμοι) που είχε την καθοδήγηση στην οργάνωση του περιεχομένου, των μελών της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση που είχαν την επιστημονική επιμέλεια της επιλογής και της τεκμηρίωσης των εκπαιδευτικών τραγουδιών, και του πολυεπιστημονικού προσωπικού του ΕΚΤ που διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία στην προτυποποιημένη τεκμηρίωση της πολιτιστικής πληροφορίας και την ανάπτυξη ψηφιακών αποθετηρίων. Το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας Υπηρεσίας Αποθετηρίων SaaS (Software as a Service) του ΕΚΤ.

Στο αποθετήριο Ευτέρπη, πάνω από 200 τραγούδια που καλύπτουν ένα ευρύ ρεπερτόριο κλασικής, σύγχρονης, παραδοσιακής και μοντέρνας μουσικής, τεκμηριωμένα σύμφωνα με βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα είναι σταδιακά διαθέσιμο μέσα από ένα εύχρηστο περιβάλλον σχεδιασμένο με βάση τις ανάγκες της μουσικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μέσα από την Ευτέρπη οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν τραγούδια (σε παρτιτούρες musescore ή finale), τα οποία συνοδεύονται από μουσικοπαιδαγωγικές και μουσικολογικές πληροφορίες και εκπαιδευτικές προτάσεις εφαρμογής.

Ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο για τη μουσική εκπαίδευση

Την ημερίδα άνοιξε η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ. Εύη Σαχίνη, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του ΕΚΤ στην ανάπτυξη ενός ψηφιακού οικοσυστήματος γνώσης σε συνεργασία με έγκριτους πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της εκπαιδευτικής κοινότητας ως κοινότητας που αξιοποιεί, αναδεικνύει και εμπλουτίζει αυτή τη γνώση, μέσα και από κατάλληλα εργαλεία που υποστηρίζουν το εκπαιδευτικό έργο.

Η Ελένη Αγγελίδη (Υπεύθυνη Μονάδας Υπηρεσιών ΑΒΕΚΤ, ΕΚΤ) παρουσίασε τις νέες υπηρεσίες SaaS για την ασφαλή διαφύλαξη, την τεκμηριωμένη απόθεση, την προτυποποιημένη διαχείριση και την ανοικτή διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου, τις οποίες αναπτύσσει το ΕΚΤ για λογαριασμό φορέων έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Στις υπηρεσίες αυτές βασίστηκε η ανάπτυξη του ψηφιακού αποθετηρίου Ευτέρπη. Αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής όπως το μοντέλο SaaS (Software as a Service: Λογισμικό ως Υπηρεσία) και το Cloud Computing (Υπολογιστικό Νέφος), και χωρίς επιπλέον κόστος για αυτούς, οι φορείς μπορούν να δημιουργήσουν, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό τους αποθετήριο.

Για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και του διαδικτύου από πολύ νωρίς στην πορεία της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος "Λίλιαν Βουδούρη", για την υποστήριξη της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, μίλησε η διευθύντριά της Στεφανία Μεράκου. Το βραβευμένο έργο ΜελΟδύσσεια υπήρξε η πρώτη απόπειρα δημιουργίας μίας ψηφιακής βάσης δεδομένων με τραγούδια, πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό, και το οποίο οδήγησε στη βράβευση της Βιβλιοθήκης, μαζί με την Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση, το 2012 με το βραβείο ISME - Gisbson, τη σημαντικότερη διάκριση σε διεθνές επίπεδο στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης. Μέσα από τη βράβευση και τη συνεργασία με την ΕΕΜΕ προέκυψε η πρόταση για τη δημιουργία της Ευτέρπης, ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού αποθετηρίου για την μουσική εκπαίδευση.

Τον μηχανισμό για τη διασφάλιση άδειας για τη διαδικτυακή διάθεση των τραγουδιών του αποθετηρίου -ένα από τα δυσκολότερα και περιπλοκότερα ζητήματα όσον αφορά την ανοικτή διάθεση ψηφιακού περιεχομένου- παρουσίασε η Βάλια Βράκα, υπεύθυνη του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης. Σε λίγες περιπτώσεις δεν στάθηκε δυνατό να εντοπιστούν οι κάτοχοι των δικαιωμάτων, κυρίως από το εξωτερικό, όπως είπε η Β. Βράκα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, υπήρξαν και ευχάριστες εκπλήξεις, καθώς ορισμένοι εκδότες, εκτός από την άδεια χρήσης, διέθεσαν και τις παρτιτούρες των κομματιών για χρήση από τους εκπαιδευτικούς.

Ο σχεδιασμός του αποθετηρίου ως προς τα πρότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές, βασίστηκε σε διεθνείς καλές πρακτικές διαλειτουργικότητας και στην αναλυτική τεκμηρίωση των αναγκών των εκπαιδευτικών της μουσικής, καθιστώντας το αποτέλεσμα ποιοτικό και εύχρηστο, τόνισε ο Γιώργος Μπουμπούς, βιβλιοθηκονόμος από τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη "Λίλιαν Βουδούρη".

Τις νέες δυνατότητες τις οποίες ανέδειξε η μετάβαση του αρχείου από την προϋπάρχουσα υποδομή σε αποθετήριο στο Νέφος και τα οφέλη της συνεργασίας με το ΕΚΤ παρουσίασε η Βέρα Κριεζή, υπεύθυνη καταλόγου και τεχνικών υπηρεσιών της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης. Οι υποδομές στο υπολογιστικό νέφος εξασφαλίζουν την προστασία του ψηφιακού περιεχομένου από οποιαδήποτε καταστροφή μπορεί να προκληθεί από ανθρώπινα και υπολογιστικά λάθη.

Στη συνέχεια η κα Σοφία Αγγελίδου, εκπαιδευτικός Μουσικής, αναφέρθηκε στις μουσικοπαιδαγωγικές αρχές και στους στόχους του ψηφιακού αποθετηρίου Ευτέρπη. Το ρεπερτόριο επιλέχθηκε έτσι ώστε να είναι ευρύ αλλά και κατάλληλο για εκπαίδευση, να είναι ανοικτό και προσβάσιμο από όλους, ακόμη και από εκείνους που δεν έχουν πρόσβαση σε όργανα, να παρουσιάζει με απλό τρόπο ένα πολύπλοκο υλικό και να στηρίζεται στην εμπειρική μάθηση.

Η Δρ. Ζωή Διονυσίου, Επίκουρος Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, μίλησε ευρύτερα για τη σημασία του τραγουδιού στη σχολική εκπαίδευση και την επίδρασή του στην ψυχική και νοητική ανάπτυξη των παιδιών, όπως τη συμβολή του στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης από τους μαθητές. Με τη σειρά της υποστήριξε ότι ο σχεδιασμός της Ευτέρπης βασίστηκε σε μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις, ενώ ενθάρρυνε τους καθηγητές Μουσικής να πειραματιστούν χρησιμοποιώντας το υλικό κατά τρόπο που αρμόζει στις δικές τους εμπειρίες και στις ανάγκες της τάξης τους για ένα δημιουργικό αποτέλεσμα.

Στη διαθεματικότητα, ως σημαντικό άξονα που διατρέχει τη μουσική εκπαίδευση μέσω της σύνδεσης της μουσικής εκπαίδευσης με άλλα γνωστικά πεδία και αντλώντας από τη φυσική, το παιχνίδι, κ.λπ., αναφέρθηκε η Δρ. Μαίη Κοκκίδου, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

Ο Δρ. Νίκος Θεοδωρίδης, Μέλος ΕΕΠ στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο μουσικό ανθολόγιο Ευτέρπη η διδασκαλία της ενορχήστρωσης και των μουσικών συνόλων.

Η Σμαρώ Χρυσοστόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μίλησε για το ανοικτό μουσικό περιεχόμενο που υπάρχει στην πλατφόρμα Ψηφιακό Σχολείο, όπως στο αποθετήριο μαθησιακών αντικειμένων Φωτόδεντρο, αλλά και την πληθώρα των εργαλείων που έχει πλέον στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός για τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας. Με τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και του ανοικτού περιεχομένου, η διδασκαλία της μουσικής ξεφεύγει πλέον από τα στενά όρια της διδακτέας ύλης και η διαδικασία της μάθησης γίνεται πιο δημιουργική και πρωτότυπη.

Σε μια νέα αντίληψη στην εκπαίδευση, τέλος, η οποία θα αξιοποιεί την τεχνολογία για να ανταποκριθεί στις μαθησιακές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή, αναφέρθηκε στην ομιλία της η Δρ. Γεωργία Μαρκέα, Σύμβουλος Μουσικής με έδρα την Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας, παρουσιάζοντας και τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που διεξήγαγε σε τάξη της 4ης δημοτικού σε δημόσιο σχολείο μεταξύ 2010-2012.

Στη συζήτηση που ακολούθησε, τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, καλωσόρισαν την πρωτοβουλία για τη λειτουργία της Ευτέρπης και επέδειξαν έντονο ενδιαφέρον τόσο για τη χρήση του αποθετηρίου όσο και για τον περαιτέρω εμπλουτισμό του με πρωτότυπο και διασκευασμένο υλικό που θα έχει παραχθεί από τους ίδιους ή και σε συνεργασία με τους μαθητές τους.

Οι παρουσιάσεις και τα βίντεο της Ημερίδας διατίθενται στην ιστοσελίδα της εκδήλωσης http://www.ekt.gr/news/events/ekt/2015-02-27.

Σημειώνεται ότι οι Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πράξης "Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου", η οποία εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλιση" (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης