03/09/2007

Η ενίσχυση της μεταφοράς γνώσης μεταξύ ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων βρίσκεται στο επίκεντρο πρόσφατης ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η μεταφορά γνώσης αποτελεί ζωτικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (European Research Area - ERA). Ο όρος είναι αρκετά ευρύς και αναφέρεται τόσο σε εμπορικές όσο και σε μη εμπορικές δραστηριότητες, περιλαμβάνοντας τη συνεργασία μεταξύ ερευνητών, τις αδειοδοτήσεις, τις συμβουλευτικές δραστηριότητες, την κινητικότητα των ερευνητών εντός της ΕΕ και τις εκδόσεις. Καλύπτει δηλαδή όλο το εύρος των δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στον εντοπισμό και τη μεταφορά γνώσης, δεξιοτήτων και ικανοτήτων από αυτούς που τις παράγουν σε όλους εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να τις μετατρέψουν σε οικονομικά αποτελέσματα.

Στην ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη μπορούν να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αύξηση της μεταφοράς γνώσης. Η ανακοίνωση αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει την αφετηρία μελλοντικών συζητήσεων για ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο μεταφοράς γνώσης. Στο κείμενο εντοπίζονται οι παράγοντες που εμποδίζουν τη μεταφορά γνώσης εντός της ΕΕ. Πρόκειται για τις πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των επιστημονικών και των επιχειρηματικών κοινοτήτων, την έλλειψη κινήτρων, τα νομικά προβλήματα και τις κατακερματισμένες αγορές. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν πάρει πρωτοβουλίες για την προώθηση της μεταφοράς γνώσης, ωστόσο αυτές τείνουν να έχουν αποκλειστικά εθνικό χαρακτήρα, αγνοώντας τη διεθνή διάσταση του θέματος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει τη σημασία της στελέχωσης των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ινστιτούτων με προσωπικό ειδικευμένο στη μεταφορά της γνώσης. Όσοι εργάζονται στον τομέα αυτό θα πρέπει να διαθέτουν μεγάλη ποικιλία δεξιοτήτων προκειμένου να είναι αποτελεσματικοί. Αντίθετα, συχνά οι θέσεις αυτές καλύπτονται από προσωπικό με μικρή εμπειρία. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή, σε συνεργασία με ορισμένα κράτη μέλη, βρίσκεται στη διαδικασία σχεδιασμού ενός πλαισίου πιστοποίησης τυπικών προσόντων για τους επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα μεταφοράς γνώσης.

Παρ' όλα αυτά, δεν αρκούν μόνο λίγα εξειδικευμένα στελέχη. Όλα τα μέλη της ερευνητικής κοινότητας θα πρέπει να ενθαρρυνθούν ώστε να αποκτήσουν περισσότερο επιχειρηματική νοοτροπία, προκειμένου να βελτιωθεί η διάδρασή τους με τη βιομηχανία. Επομένως, οι ερευνητές θα πρέπει να αποκτήσουν κάποιες βασικές δεξιότητες σχετικά με τη διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας, τη συνεργασία με τις επιχειρήσεις, τις διαδικασίες έναρξης και λειτουργίας μιας επιχείρησης. Μια καλή μέθοδος ανάπτυξης τέτοιων δεξιοτήτων είναι οι ανταλλαγές προσωπικού μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων και βιομηχανιών, όπως είναι για παράδειγμα το Σχήμα "Στρατηγικές Συνεργασίες Ακαδημαϊκής κοινότητας και Βιομηχανίας" στις δράσεις "Marie Curie".

Ακόμη ένας σημαντικός θεσμός για την μεταφορά γνώσης είναι το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (European Institute of Technology - EIT), το οποίο η ανακοίνωση της Επιτροπής χαρακτηρίζει "ναυαρχίδα της καινοτομίας" για την Ευρώπη. Στόχος του ΕΙΤ είναι η μετατροπή των επιτευγμάτων της έρευνας και της εκπαίδευσης σε καινοτόμες λύσεις και εφαρμογές.

Το κείμενο της Επιτροπής προτείνει επίσης διάφορους τρόπους χρηματοδότησης ενεργειών μεταφοράς γνώσης, επισημαίνοντας ότι το νέο κοινοτικό πλαίσιο σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την έρευνα την ανάπτυξη και την καινοτομία στοχεύει στην αποσαφήνιση των κανόνων που αφορούν τις ερευνητικές και καινοτομικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανόμενης και της μεταφοράς γνώσης. Εκτός από τα Προγράμματα Πλαίσιο για την έρευνα, η Επιτροπή αναφέρεται και σε άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τα Ταμεία Συνοχής.

Τέλος, στην ανακοίνωση προτείνονται ορισμένες προαιρετικές οδηγίες για πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα που επιθυμούν να βελτιώσουν τη σχέση τους με τη βιομηχανία. Επισημαίνονται τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τα πανεπιστήμια που συνεργάζονται στενά με τον επιχειρηματικό κόσμο, όπως η ενίσχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων μέσω της πρόσβασης σε εξοπλισμό, η προσέλκυση αξιόλογου προσωπικού, η εξασφάλιση δημόσιας χρηματοδότησης, και το αυξημένο γόητρο ως αποτέλεσμα επιτυχημένων συνεργασιών και προϊόντων. Οι οδηγίες καλύπτουν ζητήματα όπως η διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας, η παροχή κινήτρων στους ερευνητές για συμμετοχή σε δράσεις μεταφοράς γνώσης, ο σχεδιασμός πολιτικής σχετικά με συγκρουόμενα συμφέροντα και η ανάπτυξη πόρων για μεταφορά γνώσης.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Ευρωπαϊκή Επιτροπή