07/11/2008

Στον χημικό μηχανικό και καθηγητή του ΜΙΤ, Robert Langer, που εφηύρε και ανέπτυξε καινοτόμα βιοϋλικά για την ελεγχόμενη αποδέσμευση φαρμάκων και την αναγέννηση ιστών απονεμήθηκε για το 2008 το Βραβείο Τεχνολογίας Millennium, το σημαντικότερο βραβείο τεχνολογίας στον κόσμο. Χάρη στο ερευνητικό έργο του καθηγητή Langer, έχουν σωθεί πολλές ανθρώπινες ζωές και έχει προχωρήσει σημαντικά η μάχη κατά του καρκίνου, της καρδιοπάθειας και πολλών ακόμα ασθενειών. Ήδη, περισσότεροι από 100 εκατομμύρια ασθενείς τον χρόνο επωφελούνται από τα προηγμένα συστήματα παροχής φαρμάκων. Η απονομή του βραβείου, που συνοδεύεται απο χρηματικό έπαθλο αξίας 800.000 ευρώ, πραγματοποιήθηκε στη Φινλανδία τον περασμένο Ιούνιο.

Ο Δρ R. Langer θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εφευρέτες στην ιστορία της ιατρικής. Έχει καταθέσει περισσότερα από 600 διπλώματα ευρεσιτεχνίας, έχει εκδώσει περίπου 1.000 επιστημονικά άρθρα και 13 βιβλία και θεωρείται ο πατέρας των συστημάτων ελεγχόμενης αποδέσμευσης φαρμάκων και της μηχανικής ιστών. Το εργαστήριό του στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) είναι το μεγαλύτερο εργαστήριο βιοϊατρικής μηχανικής στον κόσμο.

Τα συστήματα ελεγχόμενης αποδέσμευσης φαρμάκων είναι απαραίτητα για τη στοχευμένη παροχή συγκεκριμένων δόσεων φαρμακευτικών ουσιών σε συγκεκριμένους μόνο ιστούς (π.χ. σε κακοήθεις όγκους). Τα συστήματα αυτά βασίζονται στη χρήση πολυμερών, μιας πολύ μεγάλης ομάδας φυσικών και συνθετικών υλικών με ποικίλες ιδιότητες και χρήσεις. Τα πολυμερή είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται για την ελεγχόμενη αποδέσμευση φαρμάκων πριν από το ερευνητικό έργο του Δρ Langer. Το πρόβλημα όμως που προέκυψε ήταν ότι τα μόρια των φαρμακευτικών ουσιών ήταν πολύ μεγάλα για να χωρέσουν μέσα στις μικρές οπές των πολυμερών.

Ο Δρ R. Langer ξεπέρασε το πρόβλημα αντιστρέφοντάς το: αντί να προσπαθήσει να εισάγει τα μόρια του φαρμάκου μέσα στο πολυμερές, ανέπτυξε μια τρισδιάστατη δομή από πολυμερή που "περιτύλιξαν" τα μόρια του φαρμάκου, αποδεσμεύοντάς τα σταδιακά. Η τεχνική αυτή του επέτρεψε να χρησιμοποιήσει οποιονδήποτε τύπο μορίων και να ελέγξει την αποδέσμευσή του με όποιον τρόπο επιθυμούσε.

Η πρώτη κλινική εφαρμογή του συστήματος ελεγχόμενης αποδέσμευσης φαρμάκου για στοχευμένη χημειοθεραπεία έγινε το 1986, για τη θεραπεία καρκίνου στον εγκέφαλο. Παρόμοιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται και μελετώνται σήμερα για τη θεραπεία καρκίνων του προστάτη, των ωοθηκών και της σπονδυλικής στήλης.

Επιπλέον, η έρευνα του Δρ R. Langer στα πολυμερή οδήγησε σε ανακαλύψεις σε πολλούς άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη βιοσυμβατών πολυμερών που διαθέτουν μνήμη σχήματος και επανέρχονται σε προκαθορισμένα σχήματα αφού εισέλθουν στο σώμα. Σύμφωνα με τον ίδιο, «μια από τις τρέχουσες έρευνες στο εργαστήριο είναι η παροχή γονιδιακής θεραπείας. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε συνθετικά πολυμερή που θα συμπεριφέρονται όπως οι ιοί, αλλά χωρίς τις αρνητικές τους συνέπειες».

Τα αποτελέσματα της ερευνητικής εργασίας του Δρ R. Langer έχουν αξιοποιηθεί εμπορικά από διάφορες φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρείες στις οποίες είναι συνιδρυτής. Παράλληλα, διδάσκει στο ΜΙΤ και διευθύνει το μεγαλύτερο εργαστήριο βιοϊατρικής μηχανικής στον κόσμο, το Langer Lab.

Το Βραβείο Millennium απονέμεται από το ομώνυμο Ίδρυμα, που χρηματοδοτείται από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς της Φινλανδίας. Βραβεύονται ερευνητές που αναπτύσσουν καινοτομίες οι οποίες βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, συμβάλλουν στην υλοποίηση των αξιών του ανθρωπισμού και ενθαρρύνουν την αειφόρο οικονομική ανάπτυξη. Η διεθνής Επιτροπή Επιλογής λαμβάνει υπόψη τον αντίκτυπο της καινοτομίας στην τρέχουσα συγκυρία, αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές της.

Το Βραβείο Τεχνολογίας Millennium απονέμεται κάθε δύο χρόνια, από το 2004. Πρώτος αποδέκτης του Βραβείου ήταν ο Tim Berners-Lee, εφευρέτης του παγκόσμιου ιστού (world-wide web), ενώ το 2006 βραβεύτηκε ο Καθηγητής Shuji Nakamura για την ανάπτυξη μιας νέας επαναστατικής πηγής φωτός

www.ekt.gr, με πληροφορίες από The Millennium Prize Foundation