13/12/2011

Το νέο πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020" (Horizon 2020), με προϋπολογισμό 80 δισ. ευρώ για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία παρουσίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραμμα, το οποίο θα συζητηθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αναμένεται να εγκριθεί πριν τα τέλη του 2013, αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Θα καλύψει την περίοδο 2014-2020 και συγκεντρώνει, για πρώτη φορά κάτω από ενιαίο σχήμα, όλα τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία.

Προτεραιότητα του νέου προγράμματος είναι η μεταφορά των επιστημονικών επιτευγμάτων σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία προσφέρουν επιχειρηματικές ευκαιρίες και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών. Οι τρεις κύριοι βασικοί άξονες - στόχοι του προγράμματος "Ορίζοντας 2020" είναι:
- η στήριξη της Ευρώπης ως παγκόσμιου ηγέτη στον επιστημονικό χώρο (Εxcellent Science), με προϋπολογισμό 24,6 δισ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ΕΣΕ) θα αυξηθεί κατά 77%.
- η εξασφάλιση της βιομηχανικής υπεροχής στην καινοτομία (Ιndustrial Leadership), με προϋπολογισμό ύψους 17,9 δισ. ευρώ. Τα 13,7 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε καίριας σημασίας τεχνολογίες, καθώς και στην πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε κεφάλαια.
- η αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων (Societal Challenges), με προϋπολογισμό 31,7 δισ. ευρώ. Τα έξι θέματα που θα εστιάσει το πρόγραμμα είναι: Υγεία, δημογραφική αλλαγή και ευημερία, Ασφάλεια τροφίμων, αειφόρος γεωργία, θαλάσσια και ναυτιλιακή έρευνα και βιοοικονομία, Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια, Έξυπνες, οικολογικά ορθές και ενοποιημένες μεταφορές, Δράση για το κλίμα, βαθμός απόδοσης πόρων και πρώτες ύλες, Κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς, καινοτόμες και ασφαλείς.

Συγκεκριμένα, 3,5 δισ. ευρώ προβλέπονται για μέσα τα οποία προωθούν τον δανεισμό από ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και 8,6 δισ. ευρώ θα δοθούν σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ώστε να αναγνωρισθεί ο κρίσιμος ρόλος που διαδραματίζουν στην καινοτομία. 6 δισ. θα επενδυθούν στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών βιομηχανικών ικανοτήτων σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, οι οποίες περιλαμβάνουν φωτονική, μικρο- και νανοηλεκτρονική, νανοτεχνολογίες, προηγμένα υλικά, μεταποίηση και διεργασίες, και βιοτεχνολογία. Οι δράσεις Marie Curie, πρόγραμμα το οποίο λειτουργεί από το 1996 και έχει ήδη στηρίξει την κατάρτιση και την κινητικότητα 50.000 ερευνητών, θα απορροφήσει 5,75 δισ. ευρώ (αύξηση 21% σε σχέση με το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ).

Αναπόσπαστο τμήμα του προγράμματος είναι το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (ΕΙΤ), το οποίο θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για τη συγκέντρωση άριστων ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 2,8 δισ. ευρώ και αφορά τη χρηματοδότηση "Κοινοτήτων Γνώσεων και Καινοτομίας (ΚΓΚ)", δηλαδή διασυνοριακών κόμβων συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Λειτουργούν ήδη τρεις ΚΓΚ για την Αειφόρο Ενέργεια, την Κλιματική Αλλαγή και την Κοινωνία Πληροφορίας και Επικοινωνιών, και θα αυξηθούν με έξι νέες στο διάστημα 2014-2020.

Η διεθνής συνεργασία θα χρηματοδοτηθεί περαιτέρω, ώστε να ενισχυθεί η αριστεία της ΕΕ στον χώρο της έρευνας και να αντιμετωπιστούν από κοινού οι παγκόσμιες προκλήσεις. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC), η εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της ΕΕ, θα εξακολουθήσει να παρέχει επιστημονική και τεχνική στήριξη στις ευρωπαϊκές πολιτικές, καλύπτοντας όλα τα πεδία, από το περιβάλλον, τη γεωργία και την αλιεία, έως τη νανοτεχνολογία και την πυρηνική ασφάλεια.

Όσον αφορά την υλοποίηση του προγράμματος, προβλέπεται η δραστική περικοπή της γραφειοκρατίας και η απλούστευση κανόνων και διαδικασιών, ώστε να προσελκυστούν περισσότεροι κορυφαίοι ερευνητές και ευρύτερο φάσμα καινοτόμων επιχειρήσεων. Προτείνεται η καθιέρωση ενιαίου κατ' αποκοπή ποσοστού για έμμεσες δαπάνες και δύο ποσοστά χρηματοδότησης, ένα για έρευνα και ένα για δραστηριότητες που αφορούν την αγορά. Θα υπάρχει μοναδικό σημείο πρόσβασης για τους συμμετέχοντες, λιγότερα έντυπα στην κατάρτιση προτάσεων, λιγότεροι έλεγχοι και λογιστικές εξακριβώσεις και μείωση κατά 100 ημέρες κατά μέσον όρο του χρόνου μεταξύ της υποβολής της πρότασης και της λήψη της χρηματοδότησης.

Η ΕΕ θα διερευνήσει επίσης συνέργειες με ταμεία που λειτουργούν στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής για την ενίσχυση κέντρων αριστείας σε περιφέρειες χαμηλότερων επιδόσεων, τη στήριξή τους σε πολιτικές και την αξιοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων για την αναβάθμιση υποδομών και τεχνικού εξοπλισμού.

Σχολιάζοντας το νέο πρόγραμμα, η Επίτροπος για την έρευνα, την καινοτομία και την επιστήμη Maire Geoghegan-Quinn υπογράμμισε πως το πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020" δίνει ένα άμεσο τονωτικό ερέθισμα στην ευρωπαϊκή οικονομία και εξασφαλίζει την επιστημονική και τεχνολογική βάση και βιομηχανική ανταγωνιστικότητα για το μέλλον, υποσχόμενο μια πιο έξυπνη, αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Ευρωπαϊκή Επιτροπή