14/10/2008

Σύγχρονες τεχνικές λέιζερ για τη συντήρηση και διαγνωστική έργων τέχνης χρησιμοποιήσαν ερευνητές του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), με στόχο την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου απομάκρυνσης των επιζωγραφίσεων από τον Μαύρο Πίνακα του Ad Reinhardt. Το εγχείρημα για τη συντήρηση και αποκατάσταση του πίνακα παρουσιάστηκε στην έκθεση "Imageless: η επιστημονική μελέτη και η πειραματική συντήρηση ενός Μαύρου Πίνακα του Ad Reinhardt" που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης.

Στο πλαίσιο της έκθεσης, που διήρκεσε δύο μήνες (11 Ιουλίου - 14 Σεπτεμβρίου), παρουσιάστηκε το έργο της ομάδας στην οποία συμμετείχαν ερευνητές του ΙΤΕ και συντηρητές από το Mουσείο Guggenheim και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (The Museum of Modern Art, ΜoΜΑ) της Νέας Υόρκης. Αντικείμενο της έρευνας ήταν η επιλογή της βέλτιστης μεθόδου για την ασφαλή απομάκρυνση των πολλαπλών επιζωγραφίσεων απο την επιφάνεια του ζωγραφικού έργου, το οποίο αφού είχε υποστεί σοβαρές επιφανειακές φθορές, είχε υποβληθεί σε συντήρηση (επιζωγραφίσεις) με αποτέλεσμα την αλλοίωση της αυθεντικής ζωγραφικής επιφάνειας.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ εξέτασαν διάφορες μεθοδολογίες καθαρισμού που βασίζονται στη χρήση παλμικών λέιζερ προκειμένου να επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητά τους στην επεξεργασία των δύσκολων μονοχρωματικών επιφανειών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες προκλήσεις που παρουσιάζουν τέτοιου είδους επιφάνειες κατά την συντήρησή τους. Έτσι, καθορίστηκαν οι βέλτιστες παραμέτροι καθαρισμού και η αντίστοιχη μεθοδολογία.

Οι μελέτες στο ΙΤΕ πραγματοποιήθηκαν αρχικά σε πειραματικά δοκίμια και στη συνέχεια στο ίδιο το έργο το οποίο μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Μετά την αρχική μελέτη στο ΙΤΕ, ο πίνακας μεταφέρθηκε στα εργαστήρια της εταιρίας Art Innovation στην Ολλανδία, η οποία, στηριζόμενη στην τεχνογνωσία του ΙΤΕ, ανέπτυξε ένα πρωτότυπο σύστημα καθαρισμού ζωγραφικών έργων τέχνης με λέιζερ, που εξασφαλίζει εξαιρετική ακρίβεια. Η χρήση του συστήματος αυτού επέτρεψε την ασφαλή απομάκρυνση των επιζωγραφίσεων από συγκεκριμένες περιοχές του πίνακα.

Η διαδικασία συντήρησης του Μαύρου Πίνακα παρουσιάστηκε στην έκθεση Imageless μέσω διδακτικού υλικού, δειγμάτων προσομοίωσης του πίνακα και παρουσίασης των υλικών, ενώ για τη συγκριτική εξέταση και εκτίμηση του αποτελέσματος, η έκθεση περιλάμβανε επίσης ένα παρακείμενο δωμάτιο με άλλα αυθεντικά έργα του Ad Reinhardt από τη σειρά των μαύρων πινάκων που δημιούργησε κατα την περίοδο 1956-1966.

Κορύφωση της έκθεσης αποτέλεσε ειδικό συμπόσιο, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Mουσείο Guggenheim και το οποίο απευθυνόταν σε συντηρητές και ιστορικούς τέχνης αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Στο πλαίσιο του συμποσίου συζητήθηκε από ειδικούς επιστήμονες η αυξανόμενη σημασία της επιστημονικής μελέτης και της χρήσης πρωτοποριακών τεχνικών στη συντήρηση έργων μοντέρνας τέχνης. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, το ΙΤΕ παρουσίασε τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα τεχνικών λέιζερ στην ανάπτυξη νέων μεθόδων ανάλυσης, διάγνωσης και συντήρησης έργων πολιτισμικής αξίας.

Η έκθεση διοργανώθηκε από το Τμήμα Συντήρησης του Ιδρύματος Guggenheim, και πραγματοποιήθηκε με επιχορήγηση από την Ασφαλιστική Εταιρία Τέχνης AXA και το Ίδρυμα AXA, στο οποίο ανήκει και ο συγκεκριμένος πίνακας.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από ITE