07/02/2005

Οι ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται αυτή την περίοδο στην Αρκτική συμβάλλουν στην ταχύτερη καταστροφή της στοιβάδας του όζοντος, του στοιχείου που μας προστατεύει από την επιβλαβή ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στη βιοποικιλότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου αλλά και στην υγεία των ευρωπαίων πολιτών, καθώς θα συμβάλει στην αύξηση της εμφάνισης περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος στα Σκανδιναβικά κράτη και σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

Επιστήμονες του ευρωπαϊκού έργου SCOUT?03, που χρηματοδοτείται με 15 εκατ. ευρώ από το 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, επιβεβαιώνουν ότι οι θερμοκρασίες που καταγράφηκαν τους δύο τελευταίους μήνες στην ανώτερη ατμόσφαιρα της Αρκτικής είναι οι χαμηλότερες των τελευταίων 50 ετών. Και εκτιμούν ότι στην περίπτωση που ψυχθεί περαιτέρω η αρκτική στρατόσφαιρα, αναμένεται μεγαλύτερη μείωση του όζοντος για την επόμενη εικοσαετία.

Στόχος του SCOUT-03, που ξεκίνησε το Μάιο του 2004, είναι να μελετηθεί η σχέση που έχει η στρατόσφαιρα με τις κλιματικές αλλαγές που σημειώνονται στην Αρκτική. Οι έρευνες θα βοηθήσουν στη δημιουργία ενός μοντέλου για τη πρόβλεψη των μεταβολών που συντελούνται στο στρώμα του όζοντος. Στο έργο συμμετέχουν 200 και πλέον ερευνητές από 59 ερευνητικά ιδρύματα 19 χωρών. Από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Κρήτης και Θράκης.

Οι μετρήσεις που διεξάγουν οι επιστήμονες προέρχονται από δορυφόρους και από επίγειο δίκτυο σταθμών παρακολούθησης της ατμόσφαιρας και συνδυάζονται με ατμοσφαιρικά μοντέλα, προκειμένου να ερευνηθεί η απώλεια όζοντος που θα σημειωθεί στις εβδομάδες που ακολουθούν. Από τον περασμένο Νοέμβριο έχει παρατηρηθεί στην Αρκτική η εμφάνιση των μεγαλύτερων πολικών στρατοσφαιρικών νεφών που έχουν καταγραφεί την τελευταία εικοσαετία. Η παρουσία αυτών των νεφών αλλάζει σημαντικά τη χημικη ισορροπία στη στρατόσφαιρα, μεταβάλλοντας με τέτοιο τρόπο τα προϊόντα διάσπασης των χλωροφθορανθράκων (CFCs), ώστε με την επίδραση του φωτός οδηγεί σε γρήγορη χημική καταστροφή του όζοντος. Εάν η στρατόσφαιρα της Αρκτικής παραμείνει το ίδιο ψυχρη κατά το Φεβρουάριο και Μάρτιο, τότε αναμένεται να καταστραφεί μεγάλο μέρος του όζοντος στην περιοχή, όταν οι ηλιακές ακτίνες κάνουν την εμφάνισή τους, με πιθανό αποτέλεσμα την αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας στις κατοικημένες περιοχές της Βόρειας Ευρώπης.

"Οι κλιματολογικές συνθήκες που παρατηρούνται αυτή την περίοδο μοιάζουν ή ξεπερνούν τις συνθήκες που επικρατούσαν το χειμώνα του 1999-2000, όταν καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες απώλειες όζοντος. Παρακολουθούμε σε ημερήσια βάση την εξέλιξη του φαινομένου και θα ενημερώσουμε τους πολίτες και τις αρχές εφόσον η κατάσταση γίνει ανησυχητική" επισημαίνει ο Δρ Neil Harris, ένας εκ των υπευθύνων του έργου, από το European Ozone Research Coordinating Unit του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ.

Από το 1980, παρατηρείται μείωση του συνολικού όζοντος στην αρκτική περιοχή, αν και είναι σημαντική η διακύμανση των καταγραφόμενων τιμών από έτος σε έτος. Η διακύμανση στις τιμές που καταγράφονται στην Αρκτική έρχεται σε αντίθεση με τις συνθήκες που επικρατούν στην Ανταρκτική, όπου είναι σχεδόν πλήρης η απώλεια όζοντος σχεδόν κάθε χειμώνα, από το τέλος της δεκαετίας του 1980.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Επιμέλεια: Βασίλης Ντίνος