- Ελληνική Στρατηγική Ε&ΤΑ μετά το 2000
- Η οικοδόμηση ενός ελληνικού συστήματος Ε&ΤΑ
  (1985-2000)
- Β' ΚΠΣ/ ΕΠΕΤ Ι-ΙΙ, STRIDE

- Έρευνα και Τεχνολογία - Οι προτεραιότητες του Υπουργείου Ανάπτυξης
 (Φεβρουάριος 2002)

Ελληνική Στρατηγική Ε&ΤΑ μετά το 2000

Στην τρέχουσα φάση και με δεδομένα τα χαρακτηριστικά ωριμότητας, τα οποία έχει αποκτήσει πλέον το εθνικό σύστημα Ε&ΤΑ, κεντρικός πυρήνας της εθνικής στρατηγικής για τα επόμενα χρόνια αποτελεί η εμβάθυνση. Σε επίπεδο πολιτικών, η συγκεκριμένη στρατηγική επιλογή αναλύεται στην προσπάθεια αφενός για μια καλύτερη κατανομή μεταξύ βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και αφετέρου για την οικοδόμηση μιας λειτουργικής συνεργασίας μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων και παραγωγικών φορέων.

Βασικό μέσο προώθησης της εθνικής στρατηγικής Ε&ΤΑ για την επόμενη εξαετία αποτελεί το Γ' ΚΠΣ, όπως συνέβη και στο παρελθόν στην περίπτωση των ΕΠΕΤ Ι-ΙΙ και STRIDE και, συγκεκριμένα, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα (ΕΠΑΝ).

Κεντρικές προτεραιότητες της στρατηγικής Ε&ΤΑ 2000-2006 παραμένουν η αύξηση του μεριδίου της επιχειρηματικής συμμετοχής στις δραστηριότητες Ε&ΤΑ καθώς και η δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας στον ιδιωτικό τομέα, ώστε το εθνικό σύστημα Ε&ΤΑ να καταστεί αυτοχρηματοδοτούμενο.

Για τον σκοπό αυτό, το ΕΠΑΝ, παράλληλα με τις κλασικές δράσεις για την ενίσχυση της Ε&ΤΑ, περιλαμβάνει και ένα πακέτο δράσεων οι οποίες συνδυάζουν κίνητρα σε ερευνητές για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, ενθάρρυνση της νεανικής επιχειρηματικότητας, ενίσχυση των θεσμών των θερμοκοιτίδων και των πάρκων καθώς και της αριστείας στην Έρευνα και στην Τεχνολογία. Το πακέτο δράσεων υποστηρίζεται από άλλα διοικητικά μέτρα, μεταξύ των οποίων και η δημιουργία ενός ταμείου, του Ταμείου Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας (ΤΑΝΕΟ), με αρμοδιότητα την υποστήριξη δομών χρηματοδότησης επιχειρηματικών συμμετοχών υψηλού κινδύνου (VCs).

Στην επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου αναμένεται να συμβάλουν επίσης δύο άλλες πρωτοβουλίες, οι οποίες πρόκειται να αναπτυχθούν ταυτόχρονα με το ΕΠΑΝ και θα διευκολύνουν την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη χώρα. Πρόκειται για το πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας και τη δράση Δικτυωθείτε (go-digital) για τη δικτύωση 50.000 ελληνικών επιχειρήσεων στο Διαδίκτυο.

Το πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας χρηματοδοτείται επίσης από το Γ' ΚΠΣ με πόρους συνολικού ύψους 967,4 δισ. δρχ. (2.839,1 εκατ. ευρώ). Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία οικοδομείται στα αποτελέσματα του προηγούμενου διαρθρωτικού προγράμματος Κλεισθένης, ενός επιχειρησιακού προγράμματος εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, συνολικού προϋπολογισμού 96 δισ. δρχ. (292,4 εκατ. ευρώ).

Στο πλαίσιο της ΚτΠ, προωθείται η δικτύωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα και της τοπικής αυτοδιοίκησης, μέσα από μια σειρά μεγάλων έργων που πραγματοποιούνται τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Τελικοί στόχοι είναι η δημιουργία μιας περισσότερο δημοκρατικής και φιλικής προς τον πολίτη δημόσιας διοίκησης με τη χρήση νέων τεχνολογιών καθώς και η ενθάρρυνση της ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας στην Ελλάδα.

• Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας (ΕΠΑΝ)
• Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ)
• Πρόγραμμα Δικτυωθείτε
• Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ)

Η οικοδόμηση ενός ελληνικού συστήματος Ε&ΤΑ (1985-2000)

Η πρώτη προσπάθεια να εφαρμοστεί συστηματικά μια συνεκτική πολιτική για την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία στην Ελλάδα θα πρέπει να τοποθετηθεί περίπου στα μέσα της δεκαετίας του '80, με τη δημιουργία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, ενταγμένης στο υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Φυσικών Πόρων.

Η εμβρυϊκή φάση ανάπτυξης, στην οποία βρισκόταν ο χώρος, επέβαλε η παρέμβαση να επικεντρωθεί κατ' αρχάς στη δημιουργία μιας εθνικής υποδομής Ε&ΤΑ. Στο πλαίσιο αυτό υιοθετήθηκαν δύο προγράμματα: ένα για την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας της βιομηχανίας, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης της Βιομηχανικής Έρευνας (ΠΑΒΕ) και ένα ακαδημαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο στη συνέχεια εξελίχθηκε στο Πρόγραμμα για την Ενίσχυση του Ερευνητικού Δυναμικού (ΠΕΝΕΔ).

Β' ΚΠΣ/ ΕΠΕΤ Ι-ΙΙ, STRIDE

Η πολιτική για την ενίσχυση του εθνικού ερευνητικού τομέα εισήλθε σε φάση πλήρους ανάπτυξης με την εφαρμογή των εξειδικευμένων εθνικών προγραμμάτων, όπως το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Έρευνας Τεχνολογίας (ΕΠΕΤ Ι 1990) και το STRIDE (1992), τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από πόρους των διαρθρωτικών ταμείων. Τα αποτελέσματα της προηγούμενης περιόδου ήρθε να διευρύνει το κύριο μέσο εφαρμογής της ερευνητικής και τεχνολογικής πολιτικής της χώρας το διάστημα 1995-2000, το πρόγραμμα ΕΠΕΤ ΙΙ, ενταγμένο στο πλαίσιο του Β' ΚΠΣ.

Βασικοί στόχοι του ΕΠΕΤ ΙΙ ήταν η ενίσχυση των Ε&ΤΑ δραστηριοτήτων σε τομείς υψηλού οικονομικού ενδιαφέροντος, η βιομηχανική έρευνα και η μεταφορά τεχνολογίας, η ενίσχυση και η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού, η κατάρτιση και η κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού. Από την πλευρά του, το πρόγραμμα STRIDE δεν χρηματοδότησε υποδομές αλλά κοινοπραξίες ερευνητικών φορέων επιχειρήσεων.

Τέλος, δράσεις για την ενίσχυση της έρευνας περιλαμβάνονταν και στο πρόγραμμα του Β' ΚΠΣ για τον χώρο της εκπαίδευσης, το  Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ). Μέσω των συγκεκριμένων δράσεων του ΕΠΕΑΕΚ, χρηματοδοτήθηκε η έρευνα για τα ζητήματα στρατηγικής ανάπτυξης της ερευνητικής πολιτικής στον χώρο της εκπαίδευσης.

Ως τελικό απολογισμό, οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μέσω των ΕΠΕΤ Ι-ΙΙ και STRIDE επέτυχαν τον στόχο τους, όσον αφορά τη βελτίωση της ερευνητικής υποδομής της χώρας, με την ενίσχυση των ερευνητικών ινστιτούτων και τη δημιουργία τεχνολογικών πάρκων.

Παράλληλα, η εξοικείωση μέσω των εθνικών προγραμμάτων των ελληνικών ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων με την Ε&ΤΑ και με τη μεταφορά τεχνολογίας επέτρεψε τη διευρυνόμενη και ποιοτικά βελτιωμένη δραστηριοποίησή τους, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων Ε&ΤΑ, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση των εισροών καθώς και στη δικτύωση των εθνικών παραγόντων στον ευρωπαϊκό χώρο