19/06/2014

Η ευρωπαϊκή αυτή πρωτοβουλία θεωρείται μία από τις κορυφαίες ιστορίες επιτυχίες στην επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα. Το ERC, το οποίο ιδρύθηκε το 2007 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και παραμένοντας ανεξάρτητο από αυτή, απονέμει μακροπρόθεσμες επιχορηγήσεις σε ερευνητές οποιασδήποτε εθνικότητας και ηλικίας, οι οποίοι επιθυμούν να πραγματοποιήσουν την έρευνά τους στην Ευρώπη.

Οι επιχορηγήσεις δίδονται ανεξαρτήτως επιστημονικού πεδίου, με μόνο κριτήριο την επιστημονική αριστεία. Οι χρηματοδοτήσεις του ERC δεν είναι σημαντικές μόνο από οικονομική άποψη, αλλά είναι επίσης άκρως επιλεκτικές, με κύρος και σημαντικές για την επαγγελματική σταδιοδρομία των ερευνητών.

Από την ίδρυσή του, το ERC έχει χρηματοδοτήσει περισσότερους από 4.000 ερευνητές. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την έρευνα και την καινοτομία "Ορίζοντα" 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διπλασιάσει σχεδόν τον προϋπολογισμό του ERC, από 7,5 σε 13,2 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι οι νέοι αποδέκτες επιχορήγησης από το ERC θα ανέλθουν περίπου στους 7.000, και θα χρηματοδοτηθούν επίσης 42.000 διδακτορικοί και μεταδιδακτορικοί ερευνητές ως μέλη επιστημονικών ομάδων.

Η Ελλάδα, μέχρι σήμερα, έχει δεχτεί σχεδόν 57 εκατομμύρια ευρώ από χρηματοδοτήσεις του ERC. Στο βίντεο παρουσιάζονται τρεις Έλληνες ερευνητές, οι οποίοι περιγράφουν τον στόχο και την πρόοδο της πρωτοποριακής έρευνας που διεξάγουν, και αναλύουν τη σημασία η χρηματοδότηση από το ERC για τους ίδιους, τόσο στην προσωπική τους ζωής, όσο και στην υποστήριξη της επαγγελματικής τους καριέρας. Το βίντεο είναι διαθέσιμο στα ελληνικά και τα αγγλικά.

Μεταξύ των ερευνητών που παρουσιάζει το βίντεο είναι ο καθηγητής Γιώργος Κόρδας, στο οποίο έχουν απονεμηθεί δύο επιχορηγήσεις ERC (ένα Advanced Grant και ένα Proof-of-Concept grant, συνολικής αξίας 2,15 εκατομμυρίων ευρώ). Ο καθ. Γ. Κόρδας διερευνά νέους τρόπους χορήγησης φαρμάκων για ασθενείς με καρκίνο. Στο βίντεο εξηγεί ότι συχνά οι κλινικές δοκιμές δεν επιτυγχάνουν το στόχο τους: τα νέα φάρμακα αποτυγχάνουν επειδή προκαλούν πολλές αρνητικές παρενέργειες, καθώς και γιατί η αποτελεσματικότητά τους στη θεραπεία είναι περιορισμένη.

Το πρόγραμμά του, με τίτλο ΝΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (NANOTHERAPY), έχει ως σκοπό τη σύνθεση και τον χαρακτηρισμό βιο-πολυμερικών νανοσφαιρών, οι οποίες θα απελευθερώνουν στοχευμένα και με ελεγχόμενο τρόπο φαρμακευτικές ουσίες, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες απελευθέρωσης της φαρμακευτικής ουσίας σε φυσιολογικά κύτταρα. Τα τρέχοντα μοντέλα δεν είναι αρκετά σταθερά ή ισχυρά, και ο Γ. Κόρδας και η ομάδα του έχουν αναλάβει αυτή την πρόκληση, καθώς εργάζονται για την ανάπτυξη των νανοσφαιρών που θα μπορούν να μεταφέρουν και να απελευθερώνουν το φάρμακο στην πληγείσα περιοχή, με όσο το δυνατόν πιο δραστικό και αποτελεσματικό τρόπο. Η ερευνητική ομάδα του έργου ελπίζει να συνεργαστεί με εταιρείες, ώστε να δοκιμάσουν τη νέα αυτή τεχνολογία το καλοκαίρι του 2014.

Στο βίντεο παρουσιάζεται, επίσης, και το έργο της Δρ. Έφης Φωκά, υπεύθυνη του έργου GRASSROOTSMOBILISE, το οποίο είναι το μόνο έργο που χρηματοδοτήθηκε από το ERC στην Ελλάδα στο πεδίο των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Το έργο αναλύει τις τάσεις Θρησκευτικού Πλουραλισμού στην Ευρώπη και εξετάζει κινητοποιήσεις από τη βάση (grassroots) στη σκιά των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για θέματα θρησκείας. Κοιτάζοντας πέρα από τη νομική εφαρμογή των αποφάσεων, η Δρ. Έφη Φωκά ελπίζει ότι θα ανακαλύψει πώς αυτές αλλάζουν τις τοπικές αντιλήψεις των θρησκευτικών δικαιωμάτων, τα κινήματα βάσης και την εθνική νομολογία. Η Δρ. Έφη Φωκά έλαβε περίπου 1,2 εκατομμύρια ευρώ για το έργο της.

Τέλος, στο βίντεο μιλά η Δρ. Μαρία Φουστέρη, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών "Αλέξανδρος Φλέμινγκ", υπεύθυνη του προγράμματος TRANSARREST, προϋπολογισμού 1,5 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο εξετάζει την επίδραση της αποτυχίας της γονιδιωματικής μεταγραφής, η οποία αμφισβητεί την σταθερότητα του γονιδιώματος και είναι ένα στοιχείο που συμβάλει στην ανάπτυξη γενετικών ελαττωμάτων και τους υποκείμενους μηχανισμούς διαδικασιών ασθενειών, όπως η πρόωρη γήρανση.

Η Δρ. Μ. Φουστέρη και η ομάδα της επιδιώκουν να προσδιορίσουν τους μοριακούς μηχανισμούς που συνδέουν τη μεταγραφική αποτυχία με αλλαγές στη χρωματίνη Αυτή είναι μια εξαιρετικά καινοτόμος περιοχή έρευνας που αναμένεται να αποκαλύψει πολλά περισσότερα για τις αιτίες αυτών των γενετικών ασθενειών και να ρίξει περισσότερο φως στην κλινική τους πορεία.

Οι χρηματοδοτήσεις του ERC

Στο πλαίσιο του ERC διατίθενται τρία βασικά καθεστώτα επιχορηγήσεων:

• ERC Starting Grant: απευθύνεται σε άριστους ερευνητές που έχουν πάρει τον διδακτορικό τους τίτλο 2-7 χρόνια πριν την ανακοίνωση της προκήρυξης, και έχουν δυναμική και ιδέες. Χρηματοδοτεί την έρευνά τους στην Ευρώπη και τη δυνατότητα να υποστηρίξουν τις δικές τους ερευνητικές ομάδες, δηλαδή αποτελεί επιχορήγηση για συγκρότηση πρώτης ερευνητικής ομάδας.
• ERC Consolidator Grants: απευθύνεται σε άριστους ερευνητές που έχουν πάρει τον διδακτορικό τους τίτλο 7-12 χρόνια πριν την ανακοίνωση της προκήρυξης. Χρηματοδοτεί την έρευνά τους στην Ευρώπη και ενισχύει την πρώτη τους ερευνητική ομάδα.
• ERC Advanced Grant: απευθύνεται σε έμπειρους και καταξιωμένους ερευνητές, σε προηγμένο στάδιο επαγγελματικής σταδιοδρομίας και με διεθνή αναγνώριση, και χρηματοδοτείται η πρωτοποριακή έρευνά τους στην Ευρώπη.

Διατίθενται επίσης δύο επιπλέον πρωτοβουλίες χρηματοδότησης με περιορισμένο προϋπολογισμό:

• ERC Synergy Grant: η δράση ξεκίνησε το 2012 και απευθύνεται σε μικρές ομάδες ερευνητών (2-4 κύριοι ερευνητές και ομάδες τους) που συνεργάζονται σε έναν κοινό διεπιστημονικό στόχο.
• Proof of Concept: η δράση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011, απευθύνεται σε ερευνητές που χρηματοδοτούνται ήδη από το πρόγραμμα του ERC και αφορά τη μεταφορά ερευνητικών τους αποτελεσμάτων προς την αγορά.

Το ΕΚΤ Εθνικό Σημείο Επαφής για το Πρόγραμμα Ορίζοντας 2020

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας για περισσότερα από 15 χρόνια. Το ΕΚΤ υποστηρίζει ως Εθνικό Σημείο Επαφής (National Contact Point) την ελληνική ακαδημαϊκή, ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα για τη συμμετοχή της στον Ορίζοντα 2020 με στόχος τη αύξηση της ποιοτικής και ποσοτικής συμμετοχής των ελληνικών φορέων. Καλύπτοντας όλα τα στάδια των ερευνητικών έργων, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, οι υπηρεσίες του ΕΚΤ περιλαμβάνουν: Πληροφόρηση και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες, Λειτουργία Γραφείου Υποστήριξης, Ανάπτυξη και Διακίνηση ενημερωτικού υλικού, Διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων, Εξεύρεση συνεργατών για την συγκρότηση κοινοπραξιών και την από κοινού υποβολή προτάσεων.

Το ΕΚΤ λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τα προγράμματα του Ορίζοντα 2020:

• Επιστημονική Αριστεία: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), Μελλοντικές και αναδυόμενες τεχνολογίες (FET), Δράσεις "Marie Sklodowska-Curie", Ερευνητικές υποδομές
• Βιομηχανική Υπεροχή: Πρόσβαση σε κεφάλαια κινδύνου, Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ICT)
• Κοινωνικές Προκλήσεις:Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευεξία, Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια, Η Ευρώπη σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο - Πολυδεκτικές, καινοτόμες και στοχαστικές κοινωνίες
• Η επιστήμη στην κοινωνία και μαζί με την κοινωνία
• Έρευνα για πυρηνική ενέργεια στο πλαίσιο της συνθήκης Euratom

www.ekt.gr, με πληροφορίες από ERC, EKT